Page 7 - 6. SINIF TÜRKÇE DEFTERİM - GİRİŞ YAYINLARI

ÖZETİN ÖZETİ 1. Bölüm: Biçim Bilgisi

KÖK

Q Bir sözcüğün parçalanamayan anlamlı en küçük parçasına kök denir.
» al-, kır-, sev-, yüz-, kırp-, sus-; ad, kış, kuş, kar, yün, dört, şan...
Q Bir sözcüğün kökü bulunurken aldığı tüm ekler çıkarılır ve geriye kalan -sözcüğün tamamıyla anlam ilişkisi içinde olan
anlamlı en küçük parça sözcüğün kökü kabul edilir.
» “Susuzluk” sözcüğünün parçalanamayan, anlamlı en küçük parçası “su” ifadesidir. Bu ifade, sözcüğün tümüyle anlam ilişkisi
içerisindedir.
su İnsan yaşamı için gerekli olan; sıvı su + suz Suyu olmayan, su + suz + luk Susuz olma
kök durumundaki renksiz, kokusuz sıvı yapım suyu bulunmayan yapım durumu, kuraklık
eki eki
GİRİŞ YAYINLARI

İsim kökü ve fiil kökü olmak üzere iki tür kök vardır.

İsim Kökü: Canlı ve cansız tüm varlıklara karşılık gelen, Fiil Kökü: Bir iş, oluş, hareket bildiren; “-mek / -mak” ekini
“-mek/-mak” eklerini aldıklarında anlamsızlaşan köklerdir. aldıklarında anlamlı olan köklerdir.
» kör, su, kor, ateş, ayak, ok, ip, yel ... » gel-, uç-, git-, al-, yat-, oku-, sev-...

Q Aşağıdaki sözcüklerin sonundaki kısa çizgi (-), o sözcüklerin fiil kökü olduğunu belirtir ve bu sözcükler okunurken sonlarına
“-mek / -mak” ekleri getirildiğini ifade eder.
» git- git(mek) » öp- öp(mek) » süz- süz(mek)

EKLER

Q Sözcüğün sonuna eklenerek yeni sözcükler türeten veya sözcüklerin cümle içindeki görevlerini belirleyen ses birliklerine ek
denir. Ekler, yapım ekleri ve çekim ekleri olmak üzere iki bölümde incelenir.
» köy - lü - ler - den » bak - ış - lar - ın
kök ekler kök ekler

Yapım Ekleri Çekim Ekleri

Q Eklendiği sözcüğün anlamını değiştiren eklere yapım ekleri Q Eklendikleri sözcüklerin anlamını ve türünü değiştirmeyen

denir. Yapım ekleri isimden isim, isimden fiil, fiilden fiil ve ancak cümle içindeki görevlerini belirleyen eklere çekim
fiilden isim türetir. ekleri denir.
» utan - gaç - lık » Türk - çe » tanı - yor - uz » gel - miş - ler
fiil yapım yapım isim yapım fiil çekim çekim fiil çekim çekim
kökü eki eki kökü eki kökü eki eki kökü eki eki
Q Çekim ekleri hem isimlere hem de fiillere getirilir. İsimlere
Q Yapım eki almış sözcüklere gövde denir.
getirilen ekler isim çekim ekleridir.

İsim Çekim Ekleri
Çoğul Eki İyelik (Aitlik) Ekleri Soru Eki Hâl (Durum) Ekleri
-m / -ım / -im / -um / -üm, -n / -ın / -in / -un / -ün,
-ler / -lar mı / mi / -ı / -i / -u / -ü, -a / -e, -da /
-ı / -i / -u / -ü / -sı / -su/ -sü, -mız / -miz / -muz / -müz
mu / mü -de / -ta / -te, -dan / -den /
-nız / -niz / -nuz / -nüz, -ları / -leri -tan / -ten, -ın / -in / -un / -ün

6 Giriş Yayınları / 6. Sınıf Türkçe