Page 82 - 6. Sınıf Türkçe Defterim

5. Bölüm: Cümlede Anlam ÖZETİN ÖZETİ

CÜMLE OLUŞTURMA

Q Tek bir sözcüğün ya da birkaç sözcüğün bir araya gelerek yargı bildirdiği kelime veya kelime dizisine cümle denir.
Q Cümleler kurulurken sözcüklerin sıralamasına dikkat edilmelidir. Çünkü cümleler anlamlı sözcük birlikleridir. Kurallı bir
cümle oluştururken yargı bildiren sözcük sonda bulunur. Diğer sözcükler de anlam ilişkilerine göre birbirini takip eder.
»

oyun oyun
oynadık çocuklarla bugün Bugün çocuklarla oynadık.

Q Anlamlı bir cümle kurmayı tıpkı örnekteki gibi yapboz tamamlama olarak düşünebiliriz. Yapbozu tamamlamak için birbi-
riyle uyumlu şekillendirilmiş parçalar kullanılır. Cümleler için de anlamsal olarak birbirini tamamlayan sözcükler kullanılır.

»
işi mutludur insan sevdiği bulan

Bu sözcüklerle oluşturulabilecek anlamlı ve kurallı cümle şöyledir: Sevdiği işi bulan insan mutludur.

Cümle oluşturma sorularında, çoğunlukla karışık olarak verilen sözcüklerle anlamlı ve kurallı cümleler oluşturulması istenir.

CÜMLE TAMAMLAMA

Q Cümleler yargı bildiren anlamlı sözcük birlikleridir. Cümle tamamlama ise belli bir bölümü verilmeyen cümlelerin anlamına
uygun bir şekilde tamamlanmasıdır.
» Bu göle her yıl ........................................ kirli atık bırakılıyor.

sonsuza kadar iki yüz bin ton

Q Cümle tamamlama sorularında; cümlenin herhangi bir yerinde (baş, orta, son) boşluk bırakılıp cümlenin tamamlanması
istenir. Boşluklar tamamlanırken boşluktan önceki ve sonraki ifadelerin anlamlarına dikkat edilmelidir.

» ....................................., gökyüzündeki en sevimli atmosfer olayıdır.

Şimşek Gökkuşağı

» Tur bisikletleri genellikle yapılacak .................................................. .

kısa zamanlar için tasarlanmıştır uzun sürüşler için tasarlanmıştır

NOT

5 Cümle oluştururken ya da tamamlarken bağlayıcı ögelere ve tamlamalara dikkat etmeliyiz. Tamlamaları oluşturan sözcük-
leri doğru bir şekilde bir araya getirmeliyiz.

5 Bizden kurallı bir cümle oluşturmamız istenmişse öncelikle yargı bildiren ifadeyi bulup cümlenin sonuna almalıyız. Daha
sonra da diğer ifadeleri, tamlamaları ve bağlayıcı ögeleri dikkate alarak anlamlı bir şekilde sıralamalıyız.

6. Sınıf Türkçe 81