Page 76 - 6. Sınıf Türkçe Defterim

5. Bölüm: Cümlede Anlam ÖZETİN ÖZETİ

CÜMLEYİ KARŞILAYAN KAVRAMLAR

Karşılaştırma

Q Birden çok varlığın, olayın ya da durumun benzerlik veya farklılıklarının ifade edildiği cümlelerde karşılaştırma vardır. Kar-
şılaştırma cümleleri oluşturulurken bazı ifadelerden faydalanılır. Bunlar: daha, en, kadar, göre, fazla, çok...

» Geçen yılki ekinler bu yıla göre daha verimliydi. (Geçen yıl ve bu yılki ekinler karşılaştırılmış.)
» Ayşe’dense Ahmet’in boyu daha uzundu. (Ayşe ve Ahmet’in boyları karşılaştırılmış.)
» Telefon tuşları kumandanınki gibi yumuşak değil. (Telefon ve kumanda tuşları karşılaştırılmış.)
» İçlerinden en akıllı olan Esra’ydı. (Esra ve diğer kişiler akıllılık bakımından karşılaştırılmıştır.)

Benzetme

Q Farklı yönlerden aralarında ilgi bulunan iki varlık veya kavramın birbirine benzer yönlerinin olduğunu ifade eden cümlelerde
benzetme vardır.
» Pamuk gibi elleriyle yün çırpıyordu. (Eller, pamuğa benzetilmiştir.)
» Olgunlaşmış bir domates misali yüzü kıpkırmızı olmuştu. (Yüz, domatese benzetilmiş.)
» Piri Reis, kitap gibi bir insandı. (Piri Reis, kitaba benzetilmiştir.)

» Hayri davul gibi göbeğiyle kapıdan geçemiyordu. (Göbek, davula benzetilmiştir.)

Q Tam bir benzetme cümlesinde dört unsur bulunur:

5 Benzeyen: Özellik bakımından zayıf olan unsur 5 Benzetme yönü: Benzeyene aktarılan özellik
5 Benzetilen: Özellik bakımından güçlü olan unsur 5 Benzetme edatı: gibi
çocuk benzeyen benzetme yönü şanslılık
kedi benzetilen Kedi gibi şanslı bir çocuktu. benzetme edatı gibi

Örneklendirme Abartma

Q Düşünceyi somutlaştırarak daha anlaşılır hâle getirmek Q Bir olayın, bir durumun, bir olgunun önemini anlatabil-
için düşünceyle ilgili örneklerin verildiği cümleler örnek- mek amacıyla oluğundan daha fazla ya da daha az gös-
lendirme cümleleridir. terilerek ifade edilen cümleler abartma cümleleridir.
» Dünyadaki her şey sürekli bir dönüşüm hâlindedir: Koza » Eşyaları eve taşıyana kadar kollarım koptu.
tırtıla, tırtıl da kelebeğe; tomurcuk çiçeğe, çiçek de Eşyaları eve taşıyan kişi, eşyaların ağırlığını olduğundan
meyveye dönüşür. daha büyük göstererek “kollarım koptu” ifadesini kullanmış
Kozanın tırtıla, tırtılın kelebeğe; tomurcuğun çiçeğe, çiçeğin ve cümlede abartma yapmıştır.
meyveye dönüşmesi ilk cümledeki dünyada sürekli bir dönü- » O kadar zayıf ki üflesen uçar resmen.
şümün olduğu yargısına örnek olarak verilmiştir.
» Onunla da oynamadık diye kıyameti kopardı.
» Eğitim kişinin davranışlarında belirginleşir; oturuşuna,
kalkışına, olaylara yaklaşımına hatta ses tonuna yansır. » Korona olan genç, ateşler içinde yanıyordu.
» Şerbetli tatlılara hiç hayır diyemem; mesela baklava, » Dünyalar kadar işim var deyip sonra da bir daha ara-
kadayıf asla geri çeviremeyeceğim tatlılardandır. madı.

6. Sınıf Türkçe 75