Page 55 - 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Defterim

ÖZETİN ÖZETİ 3. ÜNİTE: YERYÜZÜNDE YAŞAM

COĞRAFİ KONUMU ÖĞRENİYORUM

Harita: Yeryüzünün ya da bir parçasının, kuşbakışı görünüşüyle Kuzey Yarım Küre: Ekvator ile kuzey kutup noktası arasında
belli bir orana göre küçültülüp bir düzlem üzerine geçirilmesine kalan yarım küreye denir.
denir. Güney Yarım Küre: Ekvator ile güney kutup noktası arasında
Ölçek: Haritalarda kullanılan küçültme oranına denir. kalan yarım küreye denir.
Geoit: Dünya’nın Ekvator’dan şişkin, kutuplardan basık olan Kutup Noktası: Yer ekseninin Dünya’yı kestiği kabul edilen yer-
kendine özgü şekline denir. lere denir.
Yer ekseni: Dünya’nın çevresinde döndüğü kabul edilen doğru Kuzey Kutup Noktası: Kuzey Yarım Küre’de olana denir.
parçasına denir. Güney Kutup Noktası: Güney Yarım Küre’de olana denir.

Ekvator: Dünya’yı tam ortadan ikiye ayırdığı varsayılan hayali çizgiye verilir.

Coğrafi Konum: Herhangi bir merkezin Dünya üzerindeki yerine denir. Paralel - meridyen (matematik konum) ve özel (göreceli)
konumdan oluşur.

Mutlak (Matematik) Konum

Paraleller Q Kutuplara gidildikçe Dünya’nın şeklinden dolayı bu mesafe
daralır.
Q Ekvator: Kutup noktalarına eşit uzaklıkta bulunan Dünya’yı
iki eşit parçaya bölen hayali çizgiye denir. Q Bütün meridyenler kutupta birleşir.

Q En büyük paralel dairesi ve başlangıç paraleli Ekvator’dur. Türkiye’nin Mutlak Konumu ve Sonuçları
90 Kuzey’de, 90 Güney’de olmak üzere 180 tanedir.

Q İki paralel arası uzaklık her yerde eşittir ve yaklaşık olarak Q Türkiye 26°-45° doğu meridyenleri ile, 36°-42° kuzey
111 km’dir. paralelleri arasında yer almaktadır.
Q Türkiye, Ekvator’un kuzeyinde ve Greenwich’in doğusunda
Q Paralellerin boyları Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe yer almaktadır.
kısalır. Dereceleri büyür. Birer derece aralıklarla çizilirler.
Q En doğu noktasında Iğdır (Dilucu), en batı noktasında
Meridyenler Çanakkale (Gökçeada - Avlaka Burnu), en kuzeyinde Sinop
Q Bir kutuptan diğer kutba uzanan paralelleri dik kesen (İnce Burun), en güneyinde ise Hatay (Beysun Köyü) bulu-
hayali çizgilere meridyen denir. nur.
Q Başlangıç meridyeni Londra’nın Greenwich Kasabası’ndan Q En doğusu ile en batısı arasında 19 boylam vardır.
geçer.
Q Türkiye’nin doğu ve batı genişliği fazla olmadığı için aynı
Q Başlangıç meridyeni Dünya’yı Doğu ve Batı Yarım Küre anda tek ortak saat kullanılır. Türkiye Orta Kuşak’ta yer
olmak üzere 2’ye ayırır. alır.

Q 180’i doğuda 180’i batıda olmak üzere 360 meridyen yayı Q Mevsimler belirgin olarak yaşanır. Kışın cephesel yağışlar

vardır. Ardışık iki meridyen arası mesafe sadece Ekva- görülür. Dağların güney yamaçları, kuzey yamaçlarına göre
tor’da 111 km’dir. daha sıcaktır. (bakı durumu)

Özel (Göreceli) Konum

Özel Konum: Dünya üzerindeki herhangi bir noktanın denizlere, boğazlara, önemli ticaret yollarına, maden yataklarına, komşula-
rına ve yer şekillerine göre konumudur.

54 6. Sınıf Sosyal Bilgiler