Page 19 - 5. Sınıf Süreç Odaklı Türkçe Defterim Fasikül-1

1. TEMA: METİN İÇERİĞİ HIZLI BAKIŞ

Başlık Bakış Açısı - Anahtar Kelime

Q Bir yazının başına konulan ve konuyu kapsayan ifadeye Bakış Açısı:
başlık denir.
5 Bir metinde olay, konu veya düşünce incelenirken dik-
Q Başlık parçada anlatılanı kapsamalı ve okuyucunun, kat edilen hususlar bakış açısını verir. Özgün bir bakış
parçanın ne anlattığı hakkında fikir yürütülebilmesini açısıyla metinle ilgili değerlendirmeler yapılabilir, genel-
sağlamalıdır. lemelere ulaşılabilir. Burada yazarın bakış açısı, okurun
Q Başlık, parçanın konusu ve ana düşüncesiyle alakalıdır. öznel veya nesnel bakış açısı ön plandadır. Okur metinde
Yazıya konulacak başlık, bir sözcükten oluşabileceği gibi yazarın anlattıkları ile kendi ön bilgileri arasında bağ
birkaç sözcükten de oluşabilir. kurar.
» 5 Metinde anlatılan olay, konu, durum; bakış açısı ile
KAVRAM Başlık
genişletilerek ya da daraltılarak okur tarafından ken-
Evrendeki varlıkların düşüncedeki soyut tasarımına dine özgü bir biçimde yeniden ifade edilebilir.
kavram denir. Her varlığın kendi gerçekliğiyle beraber
bir de kavramı vardır. Varlığın kendisi ve onu karşılayan
kavram bir bütündür. Bir kâğıdın iki yüzü gibi. Bunları Anahtar Kelime:
birbirlerinden ayırmak mümkün değildir. 5 Bir paragrafta konuyu en iyi şekilde yansıtan kelime
veya kelime grubuna o metnin anahtar kelimesi denir.
Bu metnin başlığı “KAVRAM”dır. Paragrafın veya metnin anahtar kelimelerini doğru
saptamak, paragraf ile ilgili soruları doğru cevapla-
5 Okuyucu, başlıktan yola çıkarak parçada kavramdan
bahsedildiğini anlamaktadır. maya yardımcı olur. Anahtar sözcükler, metnin içeriği
hakkında bilgi vermelidir.
5 Başlık bir sözcükten oluşmuştur.

Yardımcı Düşünce

Q Paragrafta ana düşünceyi açıklayan, destekleyen, düşüncelere yardımcı düşünce denir.
Q Bir paragrafta birden çok yardımcı düşünce bulunabilir.

Q Yardımcı düşünceler ana düşünceye açıklık kazandırmak için kullanılır. Yani paragrafta ana düşünceyle yardımcı düşünceler
mutlaka uyum içinde olmalıdır.
» Bu parçadaki yardımcı düşünceler:
Suyla oynamayı hatta yüzmeyi seven bir kedi türü olabilir mi?
Belki şaşıracaksınız çünkü suyu seven bir kedi türü var. Hem de Van kedisi;
bizim ülkemize özgü bir tür. Bütün dünya onu “Van kedisi” olarak 5 Nesli tükenmekte olan bir canlı türüdür.
biliyor. Ona “Türklerin yüzen kedisi” de diyorlar. Kendi isteğiyle suda 5 Suyla oynamayı seven bir türdür.
yüzmeyi ve suyla oynamayı seven bir kedi türü o. Van kedisinin özel- 5 Türkiye’ye özgü bir kedi türüdür.
likleri sadece suyu seviyor olmasıyla bitmiyor. Ancak bilmeniz gere- 5 Farklı şekillerde adlandırılmıştır.
ken en önemli nokta sayılarının tükenmekte olduğu. 5 Kedi türlerinin birçoğu suyu sevmez.

5 Bu paragraftan aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz / çıkarılabilir?
5 Yazarı böyle bir sonuca ulaştıran neden aşağıdakilerden hangisi olamaz / olabilir?
Paragraf Sorularında
Yardımcı Düşünceyi 5 Bu paragrafa dayanarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez / söylenebilir?
Bulduran Soru Kalıpları 5 Aşağıdakilerden hangisi bu paragrafta savunulan görüş ile çelişir?
5 Bu metinde “---” ile ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir / değinilmiştir?
5 Bu paragrafta aşağıdaki sorulardan hangisinin yanıtı yoktur / vardır?

5. Sınıf Türkçe 19