Page 74 - 5. Sınıf Süreç Odaklı Fen Bilimleri Fasikül-3

HIZLI BAKIŞ Ünite 7: Sürdürülebilir Yaşam ve Geri Dönüşüm

EVSEL ATIKLAR VE GERİ DÖNÜŞÜM
Atıkların Sınıflandırılması, Geri Dönüşüm ve Atık Yönetimi

Geri Dönüşüm

Q Kullanılmış olan geri dönüştürülebilir atık malzemelerin birtakım geri dönüşüm yöntemleriyle ham madde
olarak tekrar imalat sürecine kazandırılması olayına geri dönüşüm adı verilir.
Evsel Atıklar Q Evlerimizde oluşan katı atıklar: Organik atıklar (her
Q Kullanım süresi dolan ve yaşadığımız ortamdan uzaklaş- türlü yiyecek atıkları, tırnak, saç, çim gibi.), kül atıkları
tırılması gereken maddelere atık denir. (yakıt külleri, sigara külleri ve süpürge birikintileri gibi.),
Q Atıkların içindeki kağıt, cam, karton gibi malzemeler geri dönüştürülebilen atıklar (kağıt ve türevleri, karton,
ayrıldıktan sonra geriye kalan ve hiçbir şekilde kullanı- metal, cam, plastik, kauçuk, PET, PVC ürünleri gibi.)
lamayacak olan atıklara çöp denir. Q Evlerde oluşan diğer evsel atıklardan biri de evsel sıvı
Q Günlük hayatta evde bazı maddelerin kullanımı sonu- atıklardır. Evsel sıvı atıklara zeytinyağı, deterjanlı su
cunda oluşan atıklara evsel katı atıklar denir. örnektir.
Geri Dönüşümü Yapılabilen Maddeler: Demir, plastik, cam, kağıt, alüminyum, atık yağlar, metal kutular, elektronik atıklar vb.

Geri Dönüşümü Yapılamayan Maddeler: Yemek atıkları, meyve kabukları, bebek bezleri, yağlı kağıt, ampul, köpük, vb.
Tıbbi atıklar dikkatli bir şekilde toplanmalı, uygun bir şekilde uzaklaştırılmalı, özel alanlarda biriktirilerek imha edilmelidir.
Ömrü biten zarar gören piller atık pil toplama kutularına atılmalıdır.
Geri Dönüşümün Faydaları
Q Hem aile hem ülke ekonomisine katkı sağlar. Ham madde ihtiyacını azaltır. Çevre kirliliğini önler. Çöplere daha az atık-
lar atılır. Ülkenin doğal kaynaklarının korunması ve sürdürülebilirliğini destekler.

Q Sıfır atık; İsrafın önlenmesini, enerji kaynaklarının daha verimli kullanılmasını, oluşan atık miktarının azaltılmasını, geri
dönüştürülmesini kapsayan süreçtir.
Q İleri dönüşüm: Atık malzemeleri daha yüksek değere sahip yeni ürünlere dönüştürme sürecidir.

Q Atık kontrolüyle ilgili sorumlu kuruluşlardan bazıları şunlardır; TAP Derneği (Taşınabilir Pil Üreticileri ve İthalatçıları Derneği),
ÇEVKO (Çevre Koruma ve Ambalaj Atıkları Değerlendirme Vakfı) Vakfıdır.

Atık Yönetimi Atık Önleme: Doğal kaynakları olabildiğince az kullanmak, atık olarak
değerlendirilen ürünleri tekrar kullanmak ve ürünlerin kullanım sürele-
Atıkların En Çok Tercih Edilen rini uzatmaktır.
bertaraf edi- Önleme Atık Azaltma: Atık üreten endüstrilerde daha temiz teknolojiler geliş-
lirken çevreye Yeniden Kullanım tirmek ve bu temiz teknolojileri kullanarak üretilen atık miktarını
ve ekonomiye minimize etmek ve ambalaj kullanımını en aza indirmektir.
karşı olumsuz Geri Dönüşüm
Geri
etkilerinin en Kazanım Yeniden Kullanım: Kullanılan materyalleri temizleyerek tekrar kullan-
aza indirilme- Bertaraf maktır.
sini amaçlar. Geri Dönüşüm: Atıkların işlenerek asıl kullanım amacı ya da diğer
Atık yönetimi En Az Tercih Edilen amaçlar doğrultusunda ürünlere, malzemelere ya da maddelere dönüş-
çözümleri, atıkların çevre ve insan sağlığına türülmesidir.
zarar vermelerini önlemek amacı ile geliştirilen Geri Kazanım: Geri dönüşümden farklı olarak atıklardan farklı yön-
yöntemlerin kontrollü olarak gerçekleştirilme- temlerle enerji eldesini de ifade eder.
sini sağlayan yöntemlerdir.
Bertaraf: Atığın yakılmasını, depo edilmesini ifade eder.

26 5. Sınıf Fen Bilimleri