Page 28 - 5. Sınıf Süreç Odaklı Fen Bilimleri Fasikül-3

HIZLI BAKIŞ Ünite 5: Maddenin Doğası

MADDE VE ISI

Bir araya getirilen farklı Madde ısı verdiğinde ise
Bir maddeyi oluşturan sıcaklıklara sahip maddeler taneciklerin hareket enerjisi
taneciklerin sahip oldukları sıcaklıkları eşitleninceye Isı alan maddenin sıcaklığı azalır ve tanecikler daha
hareket enerjilerinin topla- kadar birbirlerine enerji artarken ısı veren maddenin yavaş hareket ederler.
sıcaklığı azalır.
mına ısı denir. aktarırlar. Tanecikler arasındaki ısı
Madde ısı aldığında sahip
Isı, madde içinde bir Bu olaya ısı alışverişi adı aktarımı, taneciklerin hızları
olduğu taneciklerin hareket
tanecikten diğer taneciğe verilir. Isı alışverişi her enerjileri artar ve tanecikler eşit oluncaya kadar devam
aktarılabilen bir enerji zaman sıcaklığı yüksek olan daha hızlı hareket ederler. eder. Taneciklerin hızları eşit
çeşididir. maddeden sıcaklığı düşük olduğunda maddelerin sıcak-
olan maddeye doğrudur. lığı da eşitlenmiş olur.
Isı akış yönü Denge sıcaklığı

Bir süre sonra
o
o
o
70 C 60 C 65 C 65 C
o
ISI İLETİMİ

Isı İletkenliği Isı Yalıtkanlığı
Isının sıcak maddelerden soğuk maddelere doğru iletil- Isıyı iyi iletmeyen maddelere ısı yalıtkanı denir.
mesine ısı iletkenliği denir. Var olan ısıyı korumak için kullanılır.
Isı iletkenliği, aynı maddenin tanecikleri arasında ola- Isı yalıtkanı maddelere; tahta, plastik, pamuk,
bileceği gibi farklı maddelerin tanecikleri arasında da yün, deri, elyaf, saman, seramik örnek olarak
olabilir. verilebilir.
Farklı sıcaklıklardaki iki madde arasında ısı alışverişi- Tamamen ısı yalıtkanı olan madde yoktur.
nin olabilmesi için maddelerin birbirine temas etmesi
ve temas eden yüzeylerin ısı alışverişini engellememesi Her madde çok az da olsa ısıyı iletme özelliği gös-
gerekir. terir.
Isı iletkenlerini oluşturan tanecikler düzenli ve
Maddelerin ısı iletkenlikleri birbirinden farklıdır.
aralarındaki boşluklar çok azdır.
Isı iletkenliği maddenin türüne bağlı olarak değişir.
Isıyı iyi ileten maddelere ısı iletkeni denir. Isı yalıtkanlarını oluşturan tanecikler arasındaki
boşluklar ise çok fazladır ve tanecikleri düzensiz-
Isı iletkeni maddelere; altın, gümüş, bakır, alüminyum, dir.
demir ve çelik gibi metaller örnek olarak verilebilir.

Isı Yalıtımı

Isı yalıtımı amacıyla kullandığımız ve ısıyı iyi iletmeyen
Maddelerdeki ısı akışını yavaşlatmak veya önlemek için maddelere yalıtım malzemeleri adı verilir.
yalıtkan malzemeler kullanılmasına ısı yalıtımı denir.
Yalıtkan özelliğe sahip olan tahta, plastik, bakalit, plastik
Isı yalıtımı yapılarak bulunduğu ortama göre sıcak köpük, cam yünü, katran gibi maddeler ısı yalıtımında en
tutulması gereken maddelerin sıcak, soğuk tutulması çok kullanılan malzemelerdir.
gereken maddelerin soğuk tutulması sağlanır. Binalarda da ısı yalıtkanı maddeler kullanılarak ısı yalıtımı
yapılır. Isı yalıtımı için kullanılacak malzemenin seçiminde
Isı yalıtımı bizleri hem sıcaktan hem de soğuktan öncelikle malzemenin düşük maliyetli, uzun ömürlü ve yan-
koruyan bir uygulamadır. maya karşı dirençli olmasına dikkat edilmelidir.

28 5. Sınıf Fen Bilimleri