Page 11 - 5. Sınıf Süreç Odaklı Fen Bilimleri Fasikül-3

Ünite 5: Maddenin Doğası HIZLI BAKIŞ

ISI VE SICAKLIK

ISI VE SICAKLIĞIN KARŞILAŞTIRILMASI

Güneş sayesinde can- Isı, sıcaklığı yüksek olan Sıcaklık maddeyi oluşturan
lılığını devam ettiren maddeden düşük olan mad- Maddeler ara- taneciklerin ortalama hare-
bitkiler ve hayvanlar deye aktarılan bir enerjidir. sında ısı alışverişi ket enerjisini ifade eden
toprak altında fosil- olabilir. değerdir. Sıcaklık maddenin
leşerek kömür, petrol, Isının birimi kalori ya da Jou- Isı alan maddele- ısı alışverişinin bir gösterge-
doğal gaz gibi fosil le’dür. Isı kalorimetre kabı ile rin sıcaklığı yük- sidir.
yakıtları oluştururlar. ölçülür. selir, yani ısınır. Sıcaklık bir enerji türü değil-
Bu kaynaklar ısı ve ışık Cismin uzamasına, genleşme- Isı kaybeden mad- dir. Termometre ile ölçülür.
enerjisine dönüştürüle- sine, buharlaşmasına, erime- delerin ise sıcaklığı Birimi Celcius (selsiyus)’tur.
rek kullanılırlar. O hâlde sine, sıcaklığının artmasına azalır, yani soğur.
ısı bir enerji türüdür. yol açar. Maddeler arasında sıcaklık
alışverişi olmaz.
Günlük Hayattan Örnekler

Suyun sıcaklığı 30 ̊C’dir Sıcaklık Kalorifer yandığında ısı verir. Isı
Elazığ’da hava sıcaklığı 35 ̊C’dir. Islak çamaşırlar ortamdan ısı alır.
Termometrede sıcaklık 40 ̊C’dir. Oda sıcaklığındaki su, buza ısı verir.

Maddeler ısı enerjisi aldıklarında sıcaklıkları değişir. Bu değişim maddenin miktarına veya ısıtıcının gücüne bağlı olarak değişebilir.
1. Özdeş kaplara eşit mik- 2. Özdeş kaplara farklı mik- 3. Bir maddeden eşit miktarda 4. Farklı cins maddeler eşit mik-
tarda konulan aynı cins tarda konulan aynı cins alınıp özdeş ısıtıcılar kullanı- tarda alınıp özdeş ısıtıcılarla
sıvılar özdeş ısıtıcılarla sıvılar özdeş ısıtıcılarla bir larak şekildeki gibi ısıtılırsa belli bir süre ısıtılırsa son
bir süre ısıtıldıktan sonra süre ısıtılırsa son sıcak- I numaralı kaptaki sıcaklık sıcaklıkları farklı olacaktır.
sıcaklıkları termometre ile lıkları farklı olur. Miktarı artışı daha fazla olur. Çünkü Alkol Su
ölçüldüğünde son sıcaklık- az olan sıvının sıcaklık I numaralı kaba verilen ısı
larının aynı olduğu gözlem- artışı daha fazla olacak- enerjisi daha fazladır.
lenir. tır

ISI ALIŞVERİŞİ
I II

Isı alışverişi, sıcak- Maddelerin sıcaklığı
lıkları farklı olan eşit olduğu anda I II
maddeler arasında ısı alışverişi sona
gerçekleşir. erer.

Sıcaklıkları farklı olan Eşit miktarda alınan
iki madde temas ettiril- aynı maddeler karıştı-
diğinde sıcaklığı yüksek rılırsa sıcaklıkları eşit
olan maddeden düşük oluncaya kadar ısı
olan maddeye göre doğru alışverişi devam eder.
ısı aktarılır.

5. Sınıf Fen Bilimleri 11