Page 10 - 4. SINIF TÜRKÇE ÖZETİN ÖZETİ POSTER TADINDA.. - GİRİŞ YAYINLARI

 TÜRKÇE

ATASÖZLERİ VE DEYİMLER

Atasözleri

Atalarımızın uzun deneyimleri sonucunda
Atasözleri gerçek anlamında kullanıldığı
öğüt vermek, tecrübelerini aktarmak için
gibi mecaz anlamında da kullanılabilir.
söyledikleri özlü sözlere atasözleri denir.
Birçoğu yazıldığı anlamda değil mecaz
Atasözleri mutlaka bir olay sonucunda
söylenmiştir. anlamında kullanılmaktadır.
Atasözleri, kalıplaşmış sözlerdir. Kalıplaş- Örnek: Ağaca dayanma kurur, insana
mış sözler olduğundan sözcüklerinin yerleri dayanma ölür.
GİRİŞ YAYINLARI
değiştirilemez. Ayrıca sözcükleri de değiş- “İnsan yapacağı işte başkalarına değil,
tirilemez.
kendine güvenmelidir.” anlamındaki bu
Örnek: Birlikten kuvvet doğar. (Doğru)
atasözü mecaz anlamında kullanılmıştır.
Kuvvet birlikten doğar. (Yanlış)

Deyimler Deyimler kalıplaşmış ifadeler olduğu için

kelimelerinin yerleri değiştirilemez.
En az iki sözcüğün birleşmesiyle oluşan, Örnek:
genellikle mecaz anlam taşıyan kalıplaşmış Açık kapı bırakmak (Doğru)
söz öbeklerine deyim denir.

Örnek: Kapıyı açık bırakmak (Yanlış)
Deyimlerde sözcüklerin yerine eş anlam-
etekleri tutuşmak dilini yutmak
lıları yazılamaz.

küplere binmek gözden düşmek Örnek:

göz kulak olmak temize çekmek Kafa tutmak (Doğru) Baş tutmak (Yanlış)
Deyimler genellikle “-mek/-mak” ekiyle
Deyimler en az iki sözcükten oluşan söz grup- biter.
larıdır.

Örnek: Örnek: Paniğe kapılmak, türküler yakmak
gözüne girmek aç susuz kalmak Deyimler genellikle anlamlarını, içinde

1. 2. 1. 2. 3. bulundukları cümleden alır.
sözcük sözcük sözcük sözcük sözcük Örnek: “Hakkından gelmek” deyimi “Zor

Deyimlerde kelimeler çoğunlukla gerçek an- bir işi başarmak, yenmek, öç almak veya
lamları dışında kullanılır. cezasını vermek” anlamlarına gelir.

Örnek: Küplere binmek: “Çok sinirlenmek, “Bütün aksiliklere rağmen bu işin de hak-
kızmak” anlamlarında kullanılan bir deyimdir. kından geldim.” cümlesinde “hakkından
Deyimi oluşturan kelimeler gerçek anlamla- gelmek” deyimi, “zor bir işi başarmak” an-
rında kullanılmamıştır. lamına gelmektedir.

10