Page 25 - 11. SINIF COĞRAFYA KAZANIM ODAKLI ve BECERİ TEMELLİ SORU BANKASI

ÖZETİN ÖZETİ ÜNİTE 3: KÜRESEL ORTAM: BÖLGELER VE ÜLKELER

İLK KÜLTÜR MERKEZLERİ

İlk Kültür Merkezleri
Q İnsanlar Paleolitik Çağ’da göçebe bir hayat sürerken, Neolitik Çağ’da tarımla beraber yerleşik hayata geçmişlerdir.
Q İnsanların ateşi bulması, yerleşik hayata geçmesi ve yazının bulunması medeniyetlerin gelişmesinde etkili olmuştur. İlk
medeniyetler Orta kuşakta ılıman iklimin yayılış gösterdiği alanlarda kurulmuşlardır.
Mısır Medeniyeti Aztek Medeniyeti

Q Nil Nehri çevresinde kurulmuştur. Etrafının çöl ve deniz- Q Bu medeniyet Meksika’nın orta ve güney bölgesinde kurul-
lerle çevrili olması diğer medeniyetlerle etkileşimini engel- muştur.
leyerek kendine özgü bir medeniyet oluşturmasına neden Q Bataklık kurutma ve sulama yöntemleri sayesinde
Akdeniz Medeniyeti GİRİŞ YAYINLARI
olmuştur. Hiyeroglif denilen kendilerine özgü yazıyı kul- tarımda oldukça gelişen bir medeniyettir.
lanmışlardır. Eczacılık ve tıpta ilerlemişlerdir. Nil Nehri’nin
taşma zamanlarını hesaplamak için güneş takvimini geliş- Q Kendilerine özgü takvimi, dini ve alfabesi vardır. İspanyol-
tirmişlerdir. lar tarafından 16. yüzyılda ortadan kaldırılmışlardır.
Roma Uygarlığı Maya Medeniyeti

Q Toplum; asiller (patriciler), vatandaşlar (plepler) ve köle- Q Orta Amerika’da kurulmuştur.
lerden oluşmaktaydı. 12 Levha Kanunları Avrupa hukuk Q İnşa ettikleri tapınaklar, saraylar ve piramitler bu mede-

sisteminin temellerini oluşturmuştur. niyetin sanatta ve mimaride geliştiklerini göstermektedir.

Yunan Uygarlığı Q İspanyollar tarafından 16. yüzyılda ortadan kaldırılmış-
Q Denizcilik ile uğraşmışlardır. Polis adı verilen şehir devlet- lardır.
leri kurmuşlardır. Çin Medeniyeti
Hint Uygarlığı Q Sarı Irmak ve Gök Irmak nehirleri arasında kurulmuşlardır.

Q İndus ve Ganj nehirlerinin kıyılarında kurulmuştur. Top- Q İpek üretimi ve ipek böcekçiliği İpek Yolu’nun ortaya çık-
lum kast adı verilen bir sistem şeklinde örgütlenmiştir. masına ve Çin’de ticaretin gelişmesine neden olmuştur.

İnka Medeniyeti Q Mürekkep, kâğıt, pusula ve barut gibi buluşlar sayesinde
insanlık tarihine katkıda bulunmuşlardır.
Q İnkalar And Dağları üzerinde yaşamışlardır. Yaşadıkları
bölgede bugün Bolivya, Ekvador, Peru ve Şili gibi ülkeler Mezopotamya Medeniyetleri
bulunmaktadır. Tarım temel geçim kaynaklarını oluştur- Sümerler: Ziggurat adı verilen çok katlı tapınaklar inşa
maktadır. Güneş saatini yapmışlardır. etmişlerdir. Gılgamış, Yaratılış ve Tufan Sümerlere aittir.

Babiller: Dünya’nın Yedi Harikası’ndan biri olan Babil’in
Q Akdeniz Medeniyeti; İyonya, Roma, Yunan ve Lidya’dan Asma Bahçeleri bu uygarlığa aittir. Hammurabi adıyla geçen
oluşuyordu. Bu medeniyetler tarım alanlarının azlığından kanunlar ilk anayasa niteliğindedir.
dolayı deniz ticaretine yönelmişlerdir. Latin alfabesinin Asurlular: Birçok yerde koloniler kurmuşlardır. Tarihi çağ-
temelini oluşturan alfabeyi Fenikeliler bulmuştur. lara geçiş Asurlular tarafından gerçekleştirilmiştir.

Kültür bölgeleRİNİN OLUŞUMU VE DAĞILIŞI

Kültür: Bir topluma özgü olan inanç, düşünce, davranış, örf ve adet gibi maddi ve manevi değerlerdir.
Kültür ocağı: Bir kültürün doğduğu, ortaya çıktığı ve dünyaya yayıldığı yerdir.
Kültürü oluşturan maddi unsurlar: Simgeler, su özellikleri, toprak özellikleri, iklim özellikleri, yer şekilleri ve coğrafi konumdur.
Kültürü oluşturan manevi unsurlar: Komşu kültürler, ahlak kuralları, dil, siyasal örgütlenme, örf ve adetler, din ve
inançlardır.

100 Giriş Yayınları / 11. Sınıf Coğrafya