Page 165 - 10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Özetli Lezzetli Soru Bankası

[ HABER METİNLERİNİN ÖZELLİKLERİ / CÜMLE TÜRLERİ ] 165

6 Aşağıdakilerden hangisi haber yazıları- 8 1840’ta İngiliz Churchill tarafından çıka-
nın özelliklerinden değildir? rılan yarı resmi gazetedir. Bu gazete pek
çok yeniliğe imza atmıştır. İlk defa muhabir
A) İlgi çekici olma kaygısı taşımamalıdır.
gönderme, ilk defa gazete eki yayımlama,
B) Toplumun büyük bir bölümünü ilgilendir- ansiklopedik bilgiler verme, ölüm ilanı ve
melidir. okuyucu mektuplarını yayımlama bunlar-
C) Kolay anlaşılır, açık ve sade bir dil kul- dan bazılarıdır.
lanılmalıdır. Bu parçada sözü edilen gazete aşağıda-
D) Günlük ve önemli olmalıdır. kilerden hangisidir?
E) Duyulmamış olmalıdır.
Bu dönemde ilk resmi gazete olan Takvim-i YAYINEVİ
A) Ceride-i Havadis
B) Tercümân-ı Ahvâl
C) Tasvir-i Efkâr
D) Takvim-i Vekâyi
E) Muhbir

7 Haber yazıları gazeteler vasıtasıyla halka 9 Haber yazısı oluşturmak için uğraşan ki-
ulaştırıldığı için Türk edebiyatında bu tür, şilerin her yerde gözlerinin olması gerekir.
Nerede, ne olmuş ise herkesten önce ha-
EDİTÖR mamalıdır. Haberci, yansıttığı haberle farklı
gazeteyle tanıştığımız dönem olan
berci bilgi sahibi olmalıdır. Ancak yaşanan
Tanzimat Dönemi’nde gelişmiştir denilebilir.
her olayın haber değeri taşımadığı unutul-
I
olmayı bilmeli, sıradanlığı aşmalıdır. Örne-
II
ğin; özel bir okulda öğrenim gören ve öğ-
Vekâyi ile Şinasi ve Agâh Efendi tarafından
retmenleri tarafından özel olarak yetiştirilen
III
bir öğrencinin TYT’de derece elde etmesi
çıkarılan ilk yarı resmi gazete olan
haber değeri olarak babasının koyunlarına
IV
çobanlık yapan ve liseyi açıktan bitirmiş,
Tercümân-ı Ahvâl habercilik açısından
V
kan soruların tamamını doğru cevaplayan
oldukça önem arz etmektedir. Tercümân-ı
bir öğrencinin durumundan daha az öneme
Ahvâl gazetesi, çıkarıldığı dönem açısın-
sahiptir.
dan büyük bir yenilik ve gelişme olarak kendi gayretiyle ders çalışarak TYT’de çı-
nitelendirilebilir. Yukarıdaki parçada haber yazılarında
Yukarıdaki parçada numaralanmış yer- bulunması gereken özelliklerden hangi-
lerin hangisinde bir bilgi yanlışı söz ko- si üzerinde durulmaktadır?
nusudur? A) Popülerlik B) Tarafsızlık C) Güncellik
A) I B) II C) III D) IV E) V D) İlginçlik E) Doğruluk

y İyi bir haber yazısı “5N 1K” sorularına cevap verebilecek ni- 5N 1K İlkesi
telikte olmalıdır. İyi bir haberde aranan başlıca özellik, haberin insanların zihinle-
y Haber yazılarının planında genellikle ters piramit tekniği kul- rinde beliren ve “5N 1K (ne, nasıl, nerede, niçin, ne zaman, kim)”
lanılır. şeklinde adlandırılan soruları yanıtlayacak bilgileri verebilmesidir.
y Haber yazılarında açıklayıcı, söyleşmeye bağlı ve öyküleyici Haber Yazılarında Ters Piramit Tekniği
anlatım türlerinden yararlanılır. Haber yazılarının planında tersine dönmüş piramit tekniği kulla-
y Haber yazılarında inandırıcılık, belgelere dayanma, olayı tüm nılır. Tersine dönmüş piramitte haberle ilgili en önemli unsurlar,
boyutlarıyla aktarma söz konusudur. can alıcı nokta ilk paragrafta verilir.