Page 6 - 10. SINIF FİZİK FAVORİ DEFTERİM
P. 6

ÖZETİN ÖZETİ                                                1. ÜNİTE: ELEKTRİK VE MANYETİZMA


          Elektrİk Akımı, Potansİyel Farkı                     Katı Bir İletkenin Direncinin Bağlı Olduğu Değiş-
                            ve Dİrenç                          kenler


          Q   Bir iletkenin, dik kesitinden birim zamanda geçen toplam   Q   Bir iletkenin üzerinden geçen akıma karşı gösterdiği zor-
             yük miktarına akım şiddeti denir.                    luğa elektriksel direnç denir.
          Q   Akım şiddeti I ile gösterilir. Birimi amper (A) 'dir.  Q   Direnç R ile gösterilir. Birimi ise ohm (Ω) 'dur.

                             Elektronların                                             
                             hareket yönü
                                                                       A
                                                                                        ρ
                              Akımın yönü                      Şekilde  uzunluğu  ,  kesit  alanı  A,  öz  direnci  ρ  olan  bir
                                                                                   
                          Toplam yük   q          coulomb      iletkenin direnci R = ρ.    ile bulunur.
             Akım şiddeti =         I =    Amper =                                 A
                            Zaman      t          saniye
                                                                  5  ρ: Öz direnç (Ω m)  : İletkenin uzunluğu (m)
                                                                                          2
          Q   Akımın yönü üretecin (+) kutbundan (-) kutbuna doğru-  5  A: İletkenin kesit alanı (m )
             dur.

          Q   Bir  iletkende,  iki  nokta  arasında  birim  yükü  hareket   elektrİk devrelerİ
             ettirmek için gerekli enerjiye potansiyel fark denir. (V)
             ile gösterilir. Birimi volt'tur.                  Seri Bağlama


         Akım, Direnç ve Potansiyel Fark                                 V 1           V 2          V 3
         Arasındaki İlişki
                                                                    I 1  R 1      I 2  R 2      I 3  R 3
                                    V
                                                                                     + -

                                    R                                    I              V
                  A                                               V = V  + V  + V  ,     I = I = I  = I   ,    R  = R  + R  + R
                                                                      1  2   3      1  2   3    Top  1  2   3
                                    
                                                               Paralel Bağlama
          Q   Bir devrede akımı ölçmek için kullanılan ampermetre dev-   V
             reye seri bağlanır.  Gerilim ölçen voltmetre ise dirence     3                V = V  = V  = V 3
                                                                                                1
                                                                                                    2
             paralel bağlanır.                                             R 3    I 3      I = I  + I  + I
                                                                                                        3
                                                                                                1
                                                                                                    2
                                                                         V
                                                                          2                1    1    1    1
          Q   Voltmetrenin bağlı olduğu koldan akım geçmez. Bir iletke-                   R   =   +  R   +  R
                                                                                                R
             nin uçları arasındaki potansiyel farkı ile iletkenden geçen    R 2  I 2      top    1   2    3
             akım şiddeti oranı sabittir. Bu oran iletkenin direncidir.  V 1         Q   Birbirine  paralel  bağlı  özdeş
                                 V               Volt (V)                         I    dirençlerin toplamı
             ohm Kanunu        R =        ohm(Ω) =   Amper (A)   I      + -  R 1  1           R
                                 I
                                                                          V              R  =   ile bulunur.
                                                                                         top
                                                                                              n
          Reosta: Akımın şiddetini değiştirmek için kullanılan ayarlana-      R: Bir direncin değeri    n: Paralel kol sayısı
          bilir dirençtir.
                                                               Q    Birbirine paralel bağlı R  ve R  direncinin toplamı
                                                                                          2
                                                                                     1
                                                                          R  . R
                                                                           1
                              + -                                  R  =   R + R 2  ile bulunur.
                                                                    Top
                                 V                                        1  2
          6     Markaj Yayınları / 10. Sınıf Fizik
                                          MARKAJ YAYINLARI
   1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11