Page 9 - Jandarma ve Sahil Güvenlik Personeli Sınavı GY GK Konu Anlatımlı

TÜRKİYE’NİN COĞRAFİ 3. ÜNİTE

KONUMU 1. BÖLÜM

DATA YAYINLARI
COĞRAFİ KONUM • Güneş ışınlarının geliş açısına bağlı olarak farklı
iklim kuşakları oluşur.
Dünya üzerinde bir yerin Ekvator’a, başlangıç meridye-
nine ve coğrafi unsurlara göre belirlenen konumuna o è NOT
yerin coğrafi konumu denir. Coğrafi konum; matematik
ve özel konum olmak üzere ikiye ayrılır. • Güneş ışınlarının düşüş açıları enleme göre deği-
şir; ancak yer şekillerine, mevsime ve günün saa-
MATEMATİK KONUM (MUTLAK KONUM) tine bağlı olarak da Güneş ışınlarının düşüş açısı
• Bir yerin Ekvator’a ve başlangıç meridyenine göre değişmektedir.
konumudur. • Enleme bağlı olarak iklimin değişmesi kutuplara
• Matematik konum; enlemler ve boylamlar yardı- doğru gidildikçe aşağıdakilerin de değişmesine
mıyla belirlenir. sebep olur:
► Bitki örtüsü
► Nüfus ve yerleşme
Paralel Daireleri (Enlem) ► Yetiştirilen tarım ürünleri
• Bir noktanın Ekvator’a olan 90° ► Ekonomik faaliyetler
uzaklığının açı cinsinden 60° 75° ► Akarsu rejimleri
değerine enlem denir. 30° 45° ► Deniz suyunun sıcaklık ve tuzluluğu
• Başlangıç paraleli 15° Kuzey Paralelleri ► Hayvan toplulukları
Ekvator’dur. Ekva- 0° ► Tarım, orman ve yerleşmenin üst sınırı ile kalıcı
tor aynı zamanda en 15° Ekvator kar alt sınırı üst enlemlere gittikçe yerleşme sınırı
büyük paralel dairesi- 30° alçalır.
dir (40.076 km). 45° Güney Paralelleri
• Kutuplara gidildikçe paralel- è NOT
lerin boyları küçülür. Aynı enlem ya da paralel üzerinde bulunan nokta-
• 90’ı kuzeyde, 90’ı da güneyde olmak üzere 180 ların;

paralel dairesi vardır. • Ekvator’a uzaklıkları
• İki paralel arası uzaklık 111 km’dir. • Çizgisel hızları
• 90° paraleli nokta hâlindedir. • Yer çekimleri
• Güneş ışınlarını alma açıları
Enlemin Etkileri • Gece ve gündüz süreleri
• Güneş ışınlarının düşme açısına bağlı olarak sıcak- • Gece - gündüz arasındaki süre farkları
lık kutuplara doğru azalır. • Güneşin doğuş ve batış süreleri aynıdır.
• Çizgisel dönüş hızı Ekvator’dan kutuplara doğru
azalır. MERİDYEN (BOYLAM)
• Tan (doğuş) ve gurup (batış) süreleri kutuplara gidil- • Bir noktanın başlangıç merid-
dikçe uzar. yenine olan uzaklığının açı
• Yer çekimi kutuplara gidildikçe artar. cinsinden değerine de
• Gece ve gündüz süreleri kutuplara doğru artar. boylam denir. Başlangıç Meridyeni
• Cisimlerin gölge boyları kutuplara gidildikçe uzar. • Başlangıç meridyeninin 15° 0° Ekvator 75° 90°
• Güneşin öğle vakti ulaşabileceği yükselti kutuplara İngiltere’nin Londra kenti 15° 30° 45° 60°
doğru sürekli düşer. yakınlarındaki Greenwich