Page 19 - mahalli idareler 4-5. grup gys konu anlatımlı

248 OSMANLI’DAN 1982 ANAYASASINA KADAR TÜRKİYE’NİN ANAYASAL GEÇMİŞİNE GENEL BİR BAKIŞ

TÜRK ANAYASA TARİHİ ÖZET TABLO
Hükü-
Temel
Anayasa Yasama Yürütme Yargı met
Özellikler
Sistemi
• Türk tarihinde yürürlüğe giren ilk anaya- Bağımsız
1876 sadır. Mebusan Padişah
DATA YAYINLARI
• Merkeziyetçi devlet sistemi benimsen- Meclisi Mahke- Meşruti
Kanuni- miştir. ile Ayan ile Heyet-i meler Yönetim
esasi • Osmanlı Devleti monarşik, üniter bir dev- Meclisi Vükela
lettir. Dini İslam, dili Türkçedir.
• Milli egemenlik ilkesi benimsenmiştir.
• “Devletin dini İslam’dır” maddesi eklen- Büyük Mil- Gerek-
miştir. tiğinde
1921 • Güçler birliğini ve meclis üstünlüğünü ön Büyük let Meclisi TBMM Meclis
Millet
Anayasası görür. Meclisi ile İcra tarafından Hükümeti
• En yumuşak anayasadır. Vekilleri kullanıl-
• Seçimler 2 yılda bir yapılır. Heyeti mıştır.
• Seçmen yaşı 18’dir.
• Çoğunlukçu demokrasi anlayışı benim- Karma
senmiştir. Sistem
• Ayrıntılı ve sert bir anayasadır. TBMM, (Parla-
• Devletin dini İslam’dır maddesi 1928’de Bakanlar Bağım- menter
1924 çıkarıldı. TBMM Kurulu, sız Mah-
Sistem
Anayasası • 1937’de Laiklik ilkesi ve diğer Atatürk il- kemeler ile Mec-
keleri Anayasa’ya eklendi. Cumhur-
• Seçmen yaşı 18, seçilme yaşı 30’dur. başkanı lis
• Güçler birliği ve görevler ayrılığı be- Hüküme-
nimsenmiştir. ti )
• Çoğulculuk ilkesi benimsenmiştir.
• Sosyal devlet ilkesi ilk kez anayasada yer
almıştır.
• MGK, Anayasa Mahkemesi, Askeri Yar- Bağım-
gıtay, Uyuşmazlık Mahkemesi, DGM, sız mah-
AYİM, Hakimler Yüksek Kurulu ve Diya- kemeler
net İşleri Başkanlığı kurulmuştur. TBMM Bakanlar
1961 • 1971 ve 1973 yılı olmak üzere iki kez de- ile Kurulu, Anayasa Parla-
ğişikliğe uğramıştır. Cumhu- Mahke- menter
Anayasası • Yürütme güçlendirilmiştir. riyet Se- Cumhur- mesi Sistem
• TRT’nin özerkliği kaldırılmış, Üniversite- başkanı
lerin özerkliği zayıflatılmıştır. natosu Hakimler
• Bakanlar Kuruluna KHK çıkarma yetkisi Yüksek
tanınmıştır. Kurulu
• Temel haklara sınırlamalar getirilmiştir.
• Yargı denetimine sınırlamalar getiril-
miştir.
• En sert anayasadır. Bakanlar
1982 • En ayrıntılı anayasadır. Kurulu, Bağımsız Parlamen-
• Devlet Denetleme Kurulu ve Cumhur- TBMM Mahke-
Anayasası başkanlığı Genel Sekreterliği kurul- Cumhur- meler ter Sistem
muştur. başkanı