Page 62 - MİMAR ve MÜHENDİSİN İNŞAAT EL KİTABI BORDO KİTAP - DATA YAYINLARI

CEE: BORDO KİTAP 665
kaynağına uzaklığı iki katı arttığında, küresel alan dört
56 Hafif bir ses, sessiz bir hacimde anlaşılabilir olsa
katı artar. Ses şiddeti uzaklığın karesiyle ters orantılı
olarak azalır.
da bir uçak motoru yanında yüksek bir sesin bile
duyulması güçtür. Sesin, daha güçlü bir ses kaynağı
tarafından çıkarılan ses tarafından boğulması ya da
maskelenmesinin nedeni; işitsel sinirlerin, tüm etkileri
SES YALITIMI aynı anda beyne iletilmemesidir.
Maskeleme etkisi, akustik tasarımın yetersiz olduğu
salonlarda, istenmeyen gürültülerin, istenen seslerin
duyulmasını güçleştiren hatta olanaksız kılan etkiye
DATA YAYINLARI
verilen addır. Düşük frekanslı sesler, genel olarak
yüksek frekanslı sesler üzerinde, maskeleme etkisi
yapar. Bu nedenle, sadece dışarıdan gelebilecek
gürültüler değil, aşırı miktarlardaki düşük frekanslı
sesler, tüm işitme frekansları dizisindeki istenen sesleri
maskeleyeceğinden dolayı, konuşma ya da müzik
içinde ciddi karışıklıklara yol açabilir. Bunun
önlenmesinde atılacak en gerçekçi adım, salonun
akustik açıdan tasarımına önem verilmesidir. Ancak
belli bir sürekliliği olup, fazla yüksek olmayan gürültüler
bir süre sonra kabul edilebilir bir arka plan gürültüsü
olarak algılanır ve hatta olası rahatsız edici başka
gürültülerin psikolojik olarak daha az duyulmasını
sağlayabilir.
Ses yalıtımının ısı yalıtımına benzeyişinin
nedenleri, bu iki tür enerjinin yayılış biçimleri ile
kolayca açıklanabilir. Isı, üç biçimde yayılır. Bunlar;
ışınım (radyasyon), iletim (kondüksiyon) ve taşınımdır
(konveksiyon). Ses ise, maddesel ortamın titreşimleri
olduğundan yalnızca maddesel ortamda yayılabilir. Bu
Konu ile ilgili literatürler incelendiğinde, ses nedenle ısının iletimle ve taşınımla yayılmaları ile
hakkında farklı tanımların yapıldığı görülecektir. karşılaştırmak yetersizdir.
Bunlardan bazıları şöyledir: Yapı elemanlarının ses yalıtımı literatürlerde “ses
• “Canlılarda işitme algısını yaratan moleküllerin azaltma göstergesi” veya “ses geçiş kaybı” olarak
titreşmesi sonucu yayılan dalgalardır”. anılan tanımlarla verilir. Tanımları farklı olmakla birlikte
• “Her çeşit ortamda moleküllerin titreşimi yoluyla sonuçta her iki kavramda birbirinin aynıdır. Yapı
yayılan bir tür mekanik enerjidir”. “Gazlar, katı elemanının kaynağa dönük yüzeyindeki ses düzeyi ile
maddeler ve sıvı ortamda titreşimler yaratarak arka yüzündeki ses düzeyi arasındaki farka eşittir.
yayılan bir enerji türüdür”. Kütle korunumu kanununa göre, tek katmanlı bir
• “İnsan kulağında işitsel duyulanma uyandırabilen, bölücü elemanın ses azaltma göstergesi, yüzeysel
maddesel ortam titreşimleridir”. "İşitme organının yoğunluğuna bağlıdır. Yüzeysel yoğunluğun (kütlenin)
verdiği duyumdur". iki kat arttırılması 5-6 dB ses azaltma göstergesi
• Sonuç olarak, ses bir enerji türüdür. Bunun için sağlar. Arada hava boşluğu bırakılarak yapılan iki veya
kullanılan ölçü birimi “desibel”dir. Sesin yayılma çok katmanlı bölücü elemanlarda sağlanacak ses
hızı ortamın özgül ağırlığına ve esnekliğine bağlı azaltma göstergesi yüzeysel yoğunluktan başka,
olarak da değişir. aralığın genişliğine ve katmanların birbirine bağlanma
Duyduğumuz sesler genellikle birbiri üzerine binmiş şekillerine de bağlıdır.
birçok frekanstan oluşur. Bir noktasal kaynaktan Rüzgâr, ısı ve diğer fiziksel etkilerin dışında ses,
yayılan ses dalgası, serbest alanda, (başka bir ses kaynağa bağlı küresel yüzeyler halinde hava içinde
kaynağı ya da yansıtıcı yüzeyler olmaksızın) giderek yayılır. Bu yayılan enerjinin bir bölümü, karşısına çıkan
büyüyerek, küresel olarak yayılır. Ses alanı içinde engelin yüzeyine çarpıp, yüzeyin normali ile eşit açı
verilen bir noktada, belirli bir doğrultu içindeki birim yaparak yansır. Bir bölümü ise engelin yapısına bağlı
alandan geçen akustik gücün ortalama miktarına “Ses olarak, çeşitli şekillerde geçer. Diğer bir bölümü de
Şiddeti” denir. Birimi Watt/m ’dir. Bir dalganın ses engeller tarafından tutulur.
2