Page 104 - 5-sinif-telafi

ETKİN VATANDAŞLIK 103

TEMEL HAKLARIMIZ • Katılım göstermek her şeyde olduğu gibi se- Özel Hayatın Gizliliği Hakkı
• Bir insanın doğuştan sahip olduğu ve insanca çimler de de önemlidir. • MADDE 20: Herkes, özel hayatına ve
• İnsanların huzur ve güven içerisinde yaşamaları İTÖR YAYINEVİ
yaşayabilmesi için gerekli olan haklara temel hak • Çoğulcu demokratik rejimde seçme ve seçil- aile hayatına saygı gösterilmesini isteme
denir. me için seçim gününde katılım göstermek çok hakkına sahiptir. Özel hayatın ve aile ha-
• Kişi doğduğu andan ölünceye kadar temel hak ve önemlidir.
özgürlüklere sahiptir. • Kişinin inançlarını ve düşündüklerini hiçbir yatının gizliliğine dokunulamaz.
• Temel hak ve özgürlükler dünyanın her yerinde baskıya uğramadan özgürce açıklayıp, yaya- Konut Dokunulmazlığı Hakkı
geçerlidir. bilmesine düşünce özgürlüğü denir. • MADDE 21: Kimsenin konutuna dokunu-
• Ülkemizde temel hak ve özgürlükler devletin gü- • Çocuklar da yetişkinler gibi katılım hakkı ve lamaz. Millî güvenlik, kamu düzeni, suç
vencesi altındadır. düşünce özgürlüğüne sahiptir.
• Temel haklarımız Anayasa ile güvence altına alın- • Yetişkinler çocukların düşüncelerini dinlemeli işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve
mıştır. ve çocukları ciddiye almalıdır. genel ahlâkın korunması veya başkala-
• Temel hak ve özgürlükler kullanılırken başkaları- • Aile içinde alınan kararlarda çocuklara danışıl- rının hak ve özgürlüklerinin korunması
nın da temel hak ve özgürlükleri olduğu unutul- sebeplerinden biri veya birkaçına bağlı
mamalıdır. malıdır. olarak usulüne göre verilmiş hâkim ka-
• Anayasamıza göre insanların temel hak ve öz- • Çocuklar kendisini ilgilendiren konularda dü- rarı olmadıkça; yine bu sebeplere bağlı
gürlükleri sebepsiz yere sınırlandırılamaz. şüncelerini serbestçe söyleyebilmelidir. olarak gecikmesinde sakınca bulunan
• Savaş hâli, olağanüstü hâl, kamu düzeninin bo- • Kişi dokunulmazlığı hakkı (yaşama hakkı), ko-
zulması, millî güvenliğin tehlikede olması, bulaşı- nut dokunulmazlığı hakkı, eğitim ve öğrenim hallerde de kanunla yetkili kılınmış mer-
cı ve salgın hastalıkların ortaya çıkması gibi du- hakkı, sağlık hakkı, seçme ve seçilme hakkı, ciin yazılı emri bulunmadıkça; kimsenin
rumlarda insan hak ve özgürlükleri belli ölçülerde haberleşme özgürlüğü, yerleşme ve seyahat konutuna girilemez, arama yapılamaz ve
sınırlandırılabilir. özgürlüğü, din ve vicdan özgürlüğü, düşünce buradaki eşyaya el konulamaz.
• Ancak yaşama hakkı, düşünce ve kanaat özgür- kanaat özgürlüğü Anayasa ile güvence altına
lüğü, din ve vicdan özgürlüğü hiçbir sebeple sı- alınan haklarımızdan bazılarıdır. Eğitim ve Öğrenim Hakkı
ED
nırlandırılamaz. Kişi Dokunulmazlığı Hakkı (Yaşama Hakkı) • MADDE 42: Kimse, eğitim ve öğrenim
için bu hakların korunması ve kullanılması gerek- • MADDE 17: Herkes yaşama, maddi ve manevi hakkından yoksun bırakılamaz. Eğitim
varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahip-
ve öğretim, Atatürk ilkeleri ve inkılapları
lidir. tir. Tıbbi zorunluluklar ve kanunda yazılı hâller
• Katılım hakkı ve düşünce özgürlüğü temel hak- dışında, kişinin vücut bütünlüğüne dokunula- doğrultusunda, çağdaş bilim ve eğitim
lardandır. İnsanlar bu hakları istedikleri zaman maz; rızası olmadan bilimsel ve tıbbi deneyle- esaslarına göre devletin gözetim ve de-
kullanabilir. re tâbi tutulamaz. Kimseye işkence ve eziyet netimi altında yapılır. Bu esaslara aykırı
• Katılım, katılmak eylemi olarak tanımlanmaktadır. yapılamaz; kimse insan haysiyetiyle bağdaş- eğitim ve öğretim yerleri açılamaz. İlköğ-
• Katılım hakkı sosyal hayatta, siyasette, ekonomi mayan bir cezaya veya muameleye tâbi tutu- retim, kız ve erkek bütün vatandaşlar için
ve daha birçok hususta kullanılmaktadır. lamaz. zorunludur ve devlet okullarında parasızdır.