Page 111 - 12_kimya_ogretmenin

ORGANİK BİLEŞİKLER 109
c. Aldehit ve Ketonların Kullanım Alanları

Ɖ Aldehit ve ketonların karakteristik kokuları vardır. Örneğin; 2 - heptanon meyve ve
süt ürünlerinin kokularını oluşturur. Bu hoş kokularından dolayı gıda ve ilaç kozme-
tik sanayisinde kullanılırlar. Örneğin; vanilyanın ana maddesini oluşturan vanilin bir
aldehittir.
Ɖ Formaldehit H - C - H sentetik reçine üretiminde, formaldehittin polimeri olan
O
=
paraform aldehit böcek ilacı yapımında kullanılır. Ayrıca bazı sıvı sabun ve şampu-
anlarda kullanılır.
O
Ɖ Asetaldehit (CH − CH), organik bileşik ve yapay kauçuk eldesinde ve gıdalarda
3
aroma verici şekilde kullanılır.
O
=
Ɖ En düşük karbonlu aseton (CH - C - CH ) bir çok organik maddeyi çözen, su ile her
3
3
oranda karışabilen, plastik, kauçuk, yağ ve cila sanayisinde kullanılan bir maddedir.
d. Aldehit ve Ketonların Elde Edilme Yöntemleri YAYINEVİ
Aldehitlerin Elde Edilme Yöntemleri Ketonların Elde Edilme Yöntemleri
Primer alkollerin 1° yükseltgenmesi Sekonder alkollerin yükseltgenmesi
O
EDİTÖR
O

[O] R CH OH [O] R C H R

R CH OH R C H
2
R Keton
Primer alkol Aldehit Sekonder alkol
O [O]
[O] CH C OH CH C = O + H O

CH CH OH CH C H 3 3 2
3 2 3
CH 3 CH 3
Karboksilik asitlerin 1° indirgenmesi 2 - Propanol Propanon (Aseton)
O Alkinlere H O Katılması
[H] 2 O

R COOH R C H

R C ≡ CH + H OH R C = CH R C CH 3
2
K. asit Aldehit OH Keto
Enol
Asit klorürlerden
Karboksilik Asit Tuzlarından
O O O

R C CI + H R C H + HCI (R COO) Ca Isı R C R + CaCO

2 2 3
Asit klorür Aldehit Dihalojenlere H O Katılması
O O 2
X O
CH C CI + H CH C H + HCI R C R + H O R C R + 2HX

3
3
2
1 2 2 1 2
Etanal X