Page 96 - 12_biyoloji_ogretmenin

94 BİTKİ BİYOLOJİSİ
C. YAPRAK

» Gövdenin yan tomurcuðundan geliþir. Çift çenekli bitkilerde, yaprak ayasý ve yaprak
sapýndan oluþur. Yaprak ayasý Güneþ ýþýðýnýn tutulmasýný saðlayan geniþ bir yüzeye
sahiptir.

» Fotosentez yapma ve terleme görevine uygun yapıya sahip olan yaprakların dizilişleri,
şekilleri ve büyüklükleri bitki türlerinde farklılık gösterir.

» Yapraklar bitkilerin yaşadıkları ortamlara göre adaptasyona sahiptir. Örneğin çöl
YAYINEVİ
bitkilerinde yapraklar, küçük veya dikene dönüşmüşken nemli ortamlarda yaşayan
bitkilerde yapraklar geniş yüzeylere sahiptir.
» Tek çenekli ve çift çenekli bitkilerin yaprak ayalarında damarlanma durumu farklılık
gösterir. Buğday, mısır gibi tek çeneklilerde paralel damarlanma vardır.

» Çift çenekli bitkilerde ise ağsı damarlanma gözlenir (fasulye, elma, erik gibi).
Monokotil ve dikotil bitkilerin karşılaştırılması
Monokotil Dikotil

» Saçak köklere sahiptir.
» Genellikle kazık köklere sahiptir.
» Gövdede iletim demetleri dağınık halde İletim demetleri gövdede halka şeklin-
yer alır. »
EDİTÖR de düzenlenmiştir.
» Yapraklarda paralel damarlanma gö- Yapraklarda ağsı damarlanma görülür.
rülür. »

» Embriyolarında tek çelenk bulunur. » Embriyolarında çift çenek bulunur.

» Yaprağın mikroskobik yapısı: Yaprağın alt ve üst yüzeyleri tek sıralı epidermis hüc-
releri ile örtülüdür. Epidermis hücrelerinin yüzeyi salgıladıkları mumsu kütikula ta-
bakasıyla kaplıdır.

» Kütükula tabakası bitkinin su kaybını önlediği için su içinde ve su kenarlarında yaşa-
yan bitkilerde ince, kurak bölgede yaşayanlarda ise kalındır. Kütikula, yaprağa ışığın
girmesini engellemez.
» Epidermis hücrelerinin farklılaşması ile bu yapıda stoma oluşur. Stoma ile bitkide
gaz alışverişi ve terleme yapılır. Stomaların üzerinde katikula tabakası bulunmaz.

» İki epidermis arasındaki kısma mezofil tabakası denir. Mezofil tabakasında; ksilem
ve floem, palizat ve sünger parankiması vardır.

» Palizat parankiması, üst epidermisin altında ve epidermise dik yerleşmiş, uzun, silin-
dir şeklindeki hücreler olup, yoğun olarak kloroplast içerir. Bu nedenle yapraklarda
fotosentezin en hızlı olduğu hücrelerdir.