Page 140 - 9. SINIF VIP TÜM DERSLER SORU BANKASI - EDİTÖR YAYINLARI

Konu-Tema-Ana Duygu-Ana Düşünce-Yardımcı Düşünce-Başlık

4. 18� yüzyıla gelinceye kadar cambazlık, ateş yutma vb� 6 ve 7� soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız�
gösteriler sokaklarda açık havada halka, saraylarda ise
üstünde daire çadır olmadan asillere yapıyordu� Philip
Astley’in -ki modern sirklerin kurucusudur- 1763 yılında Toplumların yemek ve beslenme alışkanlıkları yaşadıkları
oluşturduğu sirkinde, ana gösteri ata binilerek yapılan- coğrafyaya bağlı olarak şekillenmekte ve zaman içinde bir
lardı� Astley atlar bir daire etrafında döndüklerinde, bini- kültür olarak yerleşmektedir� Türklerin yemek kültürü de bu-
cilerin at üzerinde daha rahat ayakta durduklarını bildi- lundukları coğrafya ile yakından ilişkili olmuştur� Türklerin
ğinden, sirk çadırını ve gösteri yerini bir daire oluşturacak yeme içme alışkanlıkları değişen coğrafyanın, iklimin, yerel
şekilde düzenledi ve atların gösteri sırasında, daima daire ürünlerin ve çeşitli kültürlerle yaşanan etkileşimin bir yansı-
biçiminde dönmelerini sağladı� Bir başka sirk sahibi, masını oluşturmuştur� Modern Türk mutfağının oluşmasın-
Antonio Franconi de dairenin en uygun çapının yaklaşık da; Türklerin 11� yüzyıla kadar Çin’e sınır komşusu olarak
EDİTÖR YAYINLARI
13 metre olduğunu belirledi ki bu mesafe bugün bile kul- geçirmiş oldukları Orta Asya geçmişi, Islam’ın kabulü ve
lanılan ölçüdür� Ingilizcesi ‘circus’ olan sirk kelimesinin,
Latincede daire anlamına gelen ‘circle’dan türediğini de Arap kültürüyle yaşanmış olan etkileşim ile Anadolu’da geç-
belirtmeden geçmeyelim� miş dönemlerde hüküm sürmüş olan Yunan, Hitit ve Iran gibi
medeniyetlerin etkisi bulunmaktadır� Dolayısıyla günümüzde
Bu sözler, aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık söy- Türk mutfağının daha iyi anlaşılabilmesi için öncelikle Orta
lenmiş olabilir? Asya, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinin aydınlatılması ge-

A) Sirklerin tarihinde her zaman hayvanlar var mıydı? rekmektedir�
B) Sirk çadırları niçin daire biçimindedir?
C) Sirk için dünyada neden hep aynı ad kullanılır?
D) Sirklerin ideal genişlik ölçüsü denir?
6. Bu parçada Türk mutfağı ile ilgili aşağıdakilerden
E) Philip Astley’in sirk dünyasına katkısı nedir?
hangisine değinilmemiştir?
A) Sentez bir mutfak olduğuna
B) Köklü bir geçmişinin bulunduğuna
C) Dünyanın önemli mutfaklarından olduğuna
D) Olgunlaşmasında coğrafyanın etkisine

E) Hem modern hem yerel olduğuna

5. Ilk insanlar, avladıkları hayvanları ağaç köklerinin üze-
rine koyarak taşımaya çalıştılar� Fakat yollardaki engel- 7. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine
ler nedeniyle büyük zorluklarla karşılaştılar� Sonraları ulaşılabilir?
kütüklerin kenarlarını keserek tekerleği buldular� Tekerle-
ğin bulunuşunu, hayvanların yardımı ile çekilen arabalar A) Türk mutfağı dünyanın en iyi mutfaklarından biri ola-
izledi� Zamanla tekerleğin şekli de değişti, önceleri tek rak birçok medeniyetin izlerini taşır�
parçadan oluşan tekerlek, çok parçalı ve işlevsel hâle B) Türkler Orta Asya’dan itibaren gittikleri yerlere Orta
dönüştürüldü�
Asya yemek kültürünü de götürmüşler�
Aşağıdakilerden hangisi bu paragrafa en uygun başlık C) Türkler, yüzyıllar boyunca Anadolu’da hȃkimiyet kur-
olarak kullanılabilir? muşlar ve Anadolu mutfağının şekillenmesinde belir-

A) Yollardaki Engeller leyici olmuşlardır�
B) Hayvanların Avlanması D) Türk mutfağı, Türklerin yaşadıkları coğrafyalardaki
kültürlerin bir sentezi durumundadır�
C) Tekerleğin Yolculuğu
E) Türk mutfağını tarihsel olarak; Orta Asya dönemi,
D) Ilk Arabalar Selçuklu dönemi, Osmanlı dönemi olarak ayırmak
E) Ulaşımda Ilerleme mümkündür�

140 Türk Dili ve Edebiyatı / 2. Tema