Page 69 - 8. SINIF TÜRKÇE DUBLEKS KAZANIM ODAKLI SORU BANKASI

9. BÖLÜM
Fiilde Çatı KAZANIM TESTİ 1

1. (I) Canını feda etmeyen âşık vuslata nail olmaz. (II) Nice 4. “Okulun sıraları temizlendi.” cümlesinde “temizlendi”
kanlar döküldü, nice yaralar açıldı. (III) Nice dullar, yetim- ifadesi yüklemdir. Yükleme sorulan “Ne?” sorusunun
ler gözlerinden matem yaşları akıttı. (IV) Ama bu sayede cevabı olan “okulun sıraları” ifadesi de cümlenin öznesi
nice yalçın kayalar arası derbentler, nice sarp dağlar durumundadır. Temizleme eylemini kimin yaptığı belli
aşıldı. olmadığından özne, sözde öznedir. Cümlenin yüklemi
olan “temizlendi” ifadesi de edilgen çatılı bir fiildir.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangilerinde işi
yapan bellidir? Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerden hangisi-
nin öznesi, sözde özne durumundadır?
A) Yalnız III B) I ve II
C) I ve III D) II ve IV A) Balıkçılar denizden dün de eli boş döndüler.
B) Çevre gönüllüleri denizlerdeki kirliliği azaltmak için
çabalıyordu.
C) Aşırı sıcaklar yüzünden köydeki çeşmeler bile kuru-
muştu.
D) Çiftçilerin satamadıkları ürünler toplanıyordu.
2. Bir cümlede fiilin geçişli olabilmesi için o cümlenin içinde
nesne kullanılmış olması şart değildir. Fiilin nesne alıyor
olabilmesi yeterlidir. Örneğin “Çok özenli kullanıyordu.”
cümlesindeki “kullanıyordu” yüklemine “Ne?, Neyi?,
Kimi?” sorularından uygun olanı sorulduğunda cümlede
herhangi bir öge ile karşılaşılmazken sorulara man-
tıklı cevaplar verilebilmektedir. Dolayısıyla bu cümlede 5. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi etken
öge olarak nesne olmasa da yüklemin nesne alabiliyor çatılı bir eylem değildir?
olması, yüklemi geçişli fiil yapmıştır.
A) Gözleri tavana dikili bir şekilde öylece duruyorlardı.
Bu açıklamaya göre aşağıdakilerden hangisinde yük-
lem geçişli olmasına rağmen cümlede nesne kulla- B) İstanbul’un tarihî yalılarına geçen haftalarda el konuldu.
nılmamıştır? C) Zil sesini duyan öğrenciler, öğretmenlerden önce sı-
nıfta olabilmek için koştular.
A) Herkes kendi yeteneğine yönelmeli.
D) Hırsızlar dün gece mahallemizdeki dükkânları soy-
B) Polis, izinsiz toplananları dağıtıyordu.
muşlar.
C) Onu saatlerce takip etti zavallı çocuk.
D) Sen de hiçbir zaman sevmedin.

6. 1996 yılından beri yapılan bu çalışmalar, siteyi “titiz bir
3. şiir seçkisi”ne dönüştürdü. Bu antoloji, özenle hazırlandı.
I. En iyi arkadaşım okulu birincilikle bitirdi.
Geniş arşivi ile birincil başvuru kaynağı oldu.
II. Kardeşimin okulunda sportif etkinliklere daha fazla
önem veriliyor. Bu parçada;
III. Sıra arkadaşım elindeki kalemle sürekli oynardı. I. dönüştürdü
IV. Ders aralarında koridorda birbirimize fıkralar anlatır- II. hazırlandı
dık. III. oldu

Numaralandırılmış cümlelerden hangileri nesne-yük- yüklemlerinden hangilerinde işin başkası tarafından
lem ilişkisine göre geçişsizdir? yapılma anlamı vardır?

A) I ve II B) I ve III A) Yalnız I B) Yalnız II
C) II ve III D) II ve IV C) I ve II D) I ve III

MARKAJ YAYINLARI 69
Markaj Yayınları / 8. Sınıf Türkçe