Page 242 - 8. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

242

Geçişli Geçişsiz
Cümle Açıklama
Fiil Fiil
Ő Nisa odasında › “Oturuyor” fiili “Neyi?, Kimi?” sorularına cevap vermediği için
oturuyor. geçişsizdir.

Ő Nisa odasında › “Çalışıyor” fiili “Ne?” sorusuna “ders, nota” gibi cevaplar
çalışıyor. verebildiğinden geçişlidir.

Ő Yarım saat › “Yıkadım” fiili “Neyi?” sorusuna “bulaşık” cevabını verdiği için
bulaşık yıkadım. geçişlidir.

EDİTÖR YAYINLARI
ÇÖZÜMLÜ SORULAR
ÇÖZÜMLÜ SORULAR
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinin yüklemi geçişsiz Çözüm: A, B ve D seçeneklerindeki fiiller nesne ala-
bir fiildir? bildiğinden geçişli, C’deki fiil ise nesne alamadığından
geçişsizdir. A’daki “dükkânı”, B’deki “her tarafı” ifadeleri
A) Ben annemin omzuna başımı dayadım.
cümlede nesne görevindedir. D seçeneğinde ise yüklem
B) Karacaoğlan’ı okudukça deyişin önemini daha iyi geçişlidir ancak nesne kullanılmamıştır.
anlarız.
C) İnce uzun dallı badem ağaçlarının alaca gölgeleri
sahile inen keçi yoluna düşüyordu. 4. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi geçişli
bir fiildir?
D) Dün bir deri bir kemik hâlde eve getirip bırakmışlar.
A) Uzun yıllar boyunca hep aradım.
B) Ağlayarak yanıma geldi.
Çözüm: Geçişsiz fiiller nesne alamaz. Bir fiilin nesne alıp
almadığını anlamak için başına “onu” ifadesi getirilir. İfade C) Tüm kapılar yüzüne kapandı.
anlamlı olursa fiil geçişli, anlamsız olursa geçişsizdir. C D) Çocuk derin bir uykuya daldı.
seçeneğindeki fiil “onu düşüyordu” şeklinde kullanılama-
yacağından geçişsizdir.
Çözüm: Geçişli fiiller nesne alabilen fiillerdir. Bu fiillerden
önce kullanılan “onu” sözcüğü ifadeyi anlamlı yapar. A
seçeneğindeki cümle “onu aradım” şeklinde de anlamlı
2. “Eve gelir gelmez TV açar.” cümlesinin yüklemi ile olduğundan cümlenin yüklemi geçişli bir fiildir.
ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Etken - geçişsiz B) Edilgen - geçişli
C) Etken - geçişli D) Edilgen - geçişsiz
5. Aşağıdakilerin hangisinde yüklem geçişli olduğu

Çözüm: “Açar” fiiline sorulan “kim” sorusu “o” gerçek öz- hâlde nesne kullanılmamıştır?
nesini bulundurduğundan fiil özne-yüklem ilişkisine göre A) Bu işi sonuna kadar yine bitirmedi.
etkendir. Bu fiil “TV” nesnesini aldığı için nesne-yüklem B) Sağ elinin çevik bir hareketiyle başındaki tülbendi
ilişkisine göre de geçişlidir.
çekip aldı.
C) Sabaha kadar ara vermeden çalışıp bitirdi.
3. Aşağıdakilerin hangisinde yüklem geçişli olduğu D) En şiddetli münakaşa, kumpanyanın ismi için oldu.
hâlde nesne kullanılmamıştır?
A) Yarım saate kadar dükkânı kapatacakmış. Çözüm: Nesne alabilen fiiller geçişlidir. Soruda D seçe-
neğindeki fiil dışındaki tüm fiiller nesne alabilir. A’daki “bu
B) Her tarafı iyice kontrol edin!
işi”, B’deki “başındaki tülbendi” ifadeleri cümlede nesne
C) Birkaç gün evde kalıp dinleneceğim. görevinde kullanılmıştır. C’de ise fiil geçişli olmasına rağ-
D) Anlatıyorum ama hiç kimse anlamıyor. men cümlede nesne kullanılmamıştır.