Page 157 - 8. SINIF VIP T.C. İNKILAP TARİHİ ve ATATÜRKÇÜLÜK KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

¦ ATATÜRK DÖNEMİ TÜRK DIŞ POLİTİKASI § 1 15757

» Boğazlar sorunu sona ermiştir. N
NOTOT
» Türkiye’nin uluslararası alandaki etkisi ve y Suriye, Türkiye ile Hatay sorunu ve Irak’la
önemi artmıştır. da sınır anlaşmazlığı yaşadığı için pakta
» Doğu Akdeniz’in güvenliği sağlanmıştır. katılmamıştır.

N
NOTOT
y Günümüzde Lozan Barış Antlaşması ve HATAY’IN TÜRKİYE'YE KATILMASI
Montrö Boğazlar Sözleşmesi hâlâ geçerli-
dir. Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile Boğaz- * Mondros Ateşkes Antlaşması’nı izleyen gün-
lar Misak-ı Milli’ye uygun çözülmüştür. lerde Fransızlar Hatay’ın da içinde bulunduğu
EDİTÖR YAYINLARI
güney illerimizi işgal etmişlerdi.
Sadabat Paktı (8 Temmuz 1937)
* Kuvâ-yı Milliye birliklerimizin direnişiyle kar-
* Türkiye batıda olduğu gibi doğuda da iyi kom- şılaşınca da bölgede tutunamayacaklarını
şuluk ve dostluk ilişkileri kurmaya önem verdi. anlamışlar ve 20 Ekim 1921’de TBMM Hükü-
meti ile Ankara Antlaşması’nı imzalamışlardı.
* Atatürk’ün barışçı dış politikası sayesinde
doğudaki komşularının güvenini kazanan Tür- * Ankara Antlaşması’na göre, Fransa işgal
kiye, bu devletlerle bağımsızlık, saygı ve eşit- ettiği topraklarımızdan çekilecekti.
lik ilkelerine dayalı ilişkiler geliştirdi. Nüfusun çoğunluğunu Türklerin oluştur-
* duğu Hatay’da ise özel bir yönetim kuru-
* İtalya’nın Habeşistan’ı işgal etmesi ve Orta lacak ve burası Türk kültürünün korunması
Doğu’ya doğru yayılmacı bir siyaset izlemesi şartıyla Fransız mandası altına girecekti.
üzerine de bölge devletleriyle bir araya gelme Hatay ile ilgili bu düzenleme Lozan Barış
ihtiyacı duydu.
Antlaşması’nda da aynen kabul edilmişti.
* Bunun için de 8 Temmuz 1937’de İran, Irak Ancak Atatürk, Misak-ı Milli sınırları içinde
ve Afganistan ile birlikte Sadabat Paktı’nı *

kurdu. bulunan Hatay’ın bu durumunu hiçbir zaman
içine sindirememiş ve kalıcı bir sonuç olarak
* Sadabat Paktı’na göre; üye ülkeler birbirle- görmemiştir.
rinin iç işlerine karışmamayı, ortak sınırlara O daha 1923 yılı Mart ayında çıktığı Adana
saygı göstermeyi ve ortak çıkarlarını ilgi- * gezisinde “Kırk asırlık Türk yurdu, düşman
lendiren uluslararası sorunlarda birbirlerine elinde kalamaz.” diyerek konuyla ilgili duy-
danışabileceklerini kabul ettiler. Bu paktın gularını ifade etmiştir. Fransa’nın 1936’da
imzalanmasıyla birlikte Türkiye doğu sınırının Suriye üzerindeki manda yönetimini kaldır-
güvenliğini sağlamış oldu. masıyla Hatay’ın durumu yeniden gündeme

geldi. Türkiye, Fransa’nın Hatay’ı Suriye’ye
* II. Dünya Savaşı’ndan sonra pakt önemini bırakmasına itiraz ederek Suriye’ye tanınan
yitirse de yine de devam etmiştir. 1980’de
İran - Irak Savaşları’yla pakt kesin olarak bağımsızlığın Hatay’a da tanınması için hare-
dağıtılmıştır. kete geçti.