Page 153 - 8. SINIF VIP T.C. İNKILAP TARİHİ ve ATATÜRKÇÜLÜK KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

¦ ATATÜRK DÖNEMİ TÜRK DIŞ POLİTİKASI § 15
1533

1923 - 1932 DÖNEMİ TÜRK DIŞ POLİTİKA- * Toplumda kültür çatışmalarına neden olan
SINDA YAŞANAN GELİŞMELER farklılıklara son verilmesine ortam hazırla-
mıştır.
Yabancı Okullar Sorunu
NOTOT
N
* Avrupalı devletler kapitülasyonlar aracılığıyla y Türkiye bu sorunun iç meselesi olduğunu
Osmanlı ülkesinde pek çok farklı okul açmış-
lardı. ve karışılmaması gerektiğini belirterek dış
politikada bağımsızlık esasına uygun hare-
* Osmanlı Devleti Dönemi’nde bu okulların yap- ket ettiğini göstermiştir.
tığı zararlı faaliyetlerin görülmesi ile konu
EDİTÖR YAYINLARI
Lozan’da gündeme getirildi.
Dış Borçlar Sorunu
* Lozan Barış Antlaşması’nda yabancı okul-
ların Türk hukuk kurallarına uymak şartı ile * Lozan’da tartışılan en önemli konulardan biri
çalışabilecekleri kararı alınmıştı. Bu okulların de Osmanlı Devleti’nin borçlarıdır. Bu konuda
eğitim sistemini düzenleme yetkisi TBMM’ye çalışmalara başlayan TBMM Hükümeti, savu-
verilmiştir. nulması gereken konularla ilgili 14 maddeden
oluşan bir talimatnameyi konferansa gide-
* 3 Mart 1924’de Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun cek olan heyete vermişti.
çıkarılmasıyla yabancı okulların da yer aldığı
tüm okullar Milli Eğitim Bakanlığına bağlandı. * Lozan’a giden TBMM heyeti, Osmanlı top-
rakları üzerinde 16 bağımsız ülkenin kuruldu-
* Bu okullarda tarih, coğrafya ve Türkçe ders- ğunu, alınan paraların bir kısmının yeni kuru-
lerinin Türk öğretmenlerce okutulması karar- lan ülkelere harcandığını, bu yüzden borçların
laştırılarak bu okullar Türk müfettişlerin buna göre ödenmesini istemişti. Ancak bu
denetimine açıldı. istek kabul edilmedi. Osmanlı Devleti’nden

* Bu kararlar ayrıcalıklarını kaybetmek iste- kalan borçların ödenme şekli, ilgili devletler
meyen devletlerin şikâyetine neden oldu. arasında alınacak kararlara bırakıldı.
Ancak Türkiye konuyu bir iç mesele olarak Lozan Konferansı’ndan sonra 13 Haziran
gördüğünü ifade ederek bu şikâyetleri dik- * 1928’de Paris’te imzalanan bir antlaşmayla

kate almadı. Bunun üzerine Türk yasalara ve Osmanlı borçları sorunu çözüme kavuştu-
yönetmeliklerine uyan okullar faaliyetlerine ruldu. Bu borçlar, en büyük payı Türkiye
devam ederken uymayanlar kapatıldı. Cumhuriyeti’nin ödemesi şartıyla devlet-
* Türkiye, bu sorunun kendi iç meselesi oldu- ler arasında paylaştırıldı. Türkiye’nin payına
ğunu bildirdi. düşen borçların taksitler halinde Türk lirası
veya Fransız frangı olarak ödenmesine karar
* Tevhid-i Tedrisat ve Lozan Antlaşması’na verildi.
uymayan yabancı okullar 1925’te kapatıldı.
* Karşılıklı görüşmeler sonucunda 1933 yılında
Sonuçları Paris’te yeni bir borç plânı antlaşması yapıl-

* Türkiye’nin bütünlüğüne ve Türk kültürüne mıştır. Türkiye son borcunu 1954 yılında
aykırı olan eğitimin verilmesi önlenmiştir. ödemiştir.