Page 30 - 8. Sınıf Türkçe Defterim

3. BÖLÜM: FİİLİMSİLER (EYLEMSİLER) ÖZETİN ÖZETİ

Sıfat-Fiil

Q Fiillere belirli eklerin (-an, -ası, -maz, -ar, -dık, -acak, -mış) getirilmesiyle oluşturulan ve cümlede sıfat ya da Ekleri
adlaşmış sıfat olarak görev yapan sözcüklere sıfat-fiil denir. -an

» Ağacın dalına konan kuşu görüyor musun? » İtfaiyeciler, bildik bir yöntemle sorunu çözdü. -ası
-maz
» Kadıncağız “Kör olası zalim felek!” diyordu. » Kırılacak eşyaları kutuya koydu.
-ar
» Adamın tükenmez enerjisi vardı. » Pişmiş aşa su katılmaz. -dık

» Çocuk annesine yalvarır gözlerle baktı. » Satılacak üzümleri kasalara yerleştirdi. -ecek
-miş

NOT

Q “-acak, -mış, -dık, -ar” ekleri, zaman ekleri olarak da kullanıldığından bu ekler sıfat-fiil ekleriyle karıştırılmamalıdır.

Q Sıfat-fiil ekini alan bazı sözcükler, fiilimsi özelliğini kaybederek bir nesne veya kavram adı olabilir.
» Bu dolmuş, Cerrahpaşa’dan geçer mi? » Piknik için yiyecek ve içecek aldık.

Q Sıfat-fiiller kendilerinden sonra gelen isimleri niteler. Bazı durumlarda ise bu isimler düşer ve fiilimsi adlaşır. Buna adlaş-
mış sıfat-fiil denir. Sıfat-fiiller, bir ismi nitelemediğinde veya isim çekim eki aldıklarında adlaşmış sıfat-fiil olur.

» Öğretmen derste konuşanları uyardı. (konuşan çocukları / konuşan öğrencileri )
adlaşmış sıfat-fiil sıfat-fiil isim sıfat-fiil isim

» Bakan yemez, kapan yer. ( bakan kişi / kapan kişi )
adlaşmış adlaşmış sıfat-fiil isim sıfat-fiil isim
sıfat-fiil sıfat-fiil

Zarf-Fiil

Q Fiil kök ve gövdelerinden “-madan, -arak, -ken, -meksizin, -ınca, -ıp, -cesine, -dikçe, -esiye, -a ...-a, -r Ekleri
...-maz, -alı” ekleriyle türeyen ve cümlede zarf olan sözcüklere zarf-fiil denir. -madan

» Kış gelince kayak sezonu başladı. » Genç, güle oynaya evine gidiyordu. -arak
-ken
» Görmeyeli bayağı büyümüş. » Yazılıdan aldığı notu duyunca yüzü güldü.
-meksizin
» Hiç düşünmeden soruları cevapladı. » Van’a varır varmaz onları aradık. -ınca
-ıp
-cesine
Q Zarf-fiiller cümleye durum ve zaman anlamı katabilir. -dikçe
» Yağmur durmaksızın yağıyordu. (Durum) » Akşam olunca okumaya başlardı. (Zaman) -esiye
-a ...-a
» Seninle gelince görüşürüz. (Zaman)
-r ...maz
» Bize doğru koşarak geliyordu. (Durum)
-alı

8. Sınıf Türkçe 29