Page 24 - 8. Sınıf Türkçe Defterim

2. BÖLÜM: SÖZ GRUPLARINDA ANLAM ÖZETİN ÖZETİ

İkilemeler

Q Anlamı pekiştirmek, güzelleştirmek, çeşitli anlam ilgileri kurmak için oluşturulmuş söz gruplarına ikileme denir.
» Usul usul, şırıl şırıl, çalı çırpı, yalan yanlış, eski püskü, ıvır zıvır, küt küt, yırtık pırtık, büyük küçük...

Aynı Sözcüklerin Tekrarıyla Biri Anlamlı, Diğeri Anlamsız Her İkisi de Anlamsız Sözcüklerle
Oluşanlar Sözcüklerle Oluşanlar Oluşanlar
» güzel güzel, yavaş yavaş, uzun uzun, » çoluk çocuk, yırtık pırtık, yarım » abur cubur, ıvır zıvır, mırın kırın,
küçük küçük, sıra sıra... yamalak, defter mefter... eciş bücüş...

Oluşum Şekillerine Göre İkilemeler

Zıt Anlamlı Sözcüklerle Oluşanlar Eş Anlamlı Sözcüklerle Oluşanlar Yansıma Sözcüklerle Oluşanlar
» Alt üst, irili ufaklı, aşağı yukarı, » Sağlık sıhhat, şan şöhret, mutlu » fışır fışır, şırıl şırıl, patır patır, zırıl
ileri geri, er geç, gece gündüz... mesut, güçlü kuvvetli... zırıl, tıkır tıkır...

Q İkilemeleri oluşturan sözcükler her zaman ayrı yazılır ve sözcüklerin arasına da herhangi bir noktalama işareti getirilemez.

KALIPLAŞMAMIŞ SÖZ GRUPLARI

Q Kalıplaşmış söz gruplarının (atasözleri, deyimler, ikilemeler) dışında kalan, çeşitli ekler veya bağlaçlarla bağlanan, az sözle çok
şey anlatan söz gruplarına kalıplaşmamış söz grupları denir.

Kalıplaşmamış Söz Grubunun Kullanıldığı Metinler Söz Grubunun Kullanıldığı Anlam

» Yaşamımızdaki her bir sıkıntı ve acı, geleceğimiz için bir sıçrama tahtası sıçrama tahtası Daha iyi bir duruma
olacaktır. gelmek için bizi geliştirecek olan durum

» Onunla ilk konuştuğumuzda kendisine “Eserlerinizi oluştururken özellikle zamanın ötesinde eser bırakmak
üzerinde durduğunuz bir durum var mı?” diye sordum. Kendisi de bana Yaşadığı zamana bağlı kalmayıp gelecek
“Kesinlikle şunu söyleyebilirim ki benim için zamanın ötesinde eser bırakmak zamanlarda da etkisini gösteren eserler
çok önemli. Bu durum sürekli aklımın bir köşesinde.” dedi. yazmak

» Olayları ele alırken hakikatlerin ışığından yararlanırım. Yani öyle Kaf Dağı hakikatlerin ışığından yararlanmak
falan yoktur benim lügatımda. Kahramanlarımı Ağrı Dağı’nda gezdiririm, Eserlerini yazarken gerçek hayatta var
Van Gölü’nde yüzdürürüm. olan varlıklara ve olaylara yer vermek

» Oğuz Atay’ın, Yusuf Atılgan’ın ve Ömer Seyfettin’in farkını ortaya koyan zamanın geçerlilik sınavı Akıp giden
şey, zamanın geçerlilik sınavına karşı oldukları yerdir. Onlar öyle bir yerde zamana karşı kalıcı olmak
konumlanmıştır ki bu yerler görmezden gelinince edebiyat tarihi eksik kalır.

NOT
Q Kalıplaşmamış söz grupları, sorularda genellikle altı çizili ifadeler olarak belirtilir ve cümleye / metne kattıkları anlamlar
sorulur. Bu soru kalıplarında söz grubunun olduğu cümle veya metin anlaşılır bir şekilde okunmalı ve anlatılan konu iyice kav-
ranmalıdır. Daha sonra da söz grubunun anlama olan katkısı tespit edilmelidir.

8. Sınıf Türkçe 23