Page 148 - 8. Sınıf Türkçe Defterim

11. BÖLÜM: PARÇADA ANLAM - 1 ÖZETİN ÖZETİ

Soru - Cevap Parça Oluşturma

Q Bazen parçalar bir soruya cevap niteliğindedir. Bazı Q Her parça birbirini anlam, konu ve yapı yönünden
sorularda, bu parçaların hangi sorunun karşılığı olduğu tamamlayan cümlelerden oluşur. Bazı sorularda bir
sorulur. parçayı oluşturan cümleler karışık verilir ve cümlele-

Q Bu tarz sorularda yapılması gereken şey, parçanın rin doğru sıralaması sorulur. Bu sorularda cümleler
konusunu tespit etmek ve sorunun paragrafta bahse- arasındaki bağlantı ögeleri dikkate alınarak cümleler
dilenle ilgili olmasına dikkat etmektir. arasında anlam bütünlüğü sağlanır.
Q Paragraf oluşturma sorularında, paragraf bir
» “İnsanlar birbirleriyle haberleşmek için eski zaman- düşünce bildiriyorsa düşünceler mantık sırasına göre
lardan beri birçok yöntem kullandılar. Bazen ateş sıralanır. Bir olayın anlatıldığı paragraflarda ise olay-
yaktılar, bazen de posta güvercinlerini devreye sok- ların oluş sırası göz önüne alınarak cümleler sıralanır.
tular. İletişim ihtiyacı son yıllarda üst seviyeye ulaş- » I. Söz gelimi bugün astronotlar için, atık suları içile-
mış olsa da ortaya çıkışı belki de insanın ortaya çıkışı cek şekilde arıtan bir makine geliştirilmiştir.
kadar eskidir.”
II. Ancak İstanbul gibi bir kentte, çok büyük mali-
Bu parça “iletişim” konusunda yazılmıştır. Sorusunun yet isteyen bu iş zor görünüyor.
da bu konuyla ilgili olması gerekir. Örneğin “İletişim III. Çevre sorunlarının en önemli boyutu bence eko-
araçlarının kullanımı son yıllarda çok arttı. Peki ile- nomidir.
tişim ihtiyacı tam olarak ne zaman ortaya çıktı?” IV. Bir fabrikanın veya otomobilin atmosfere yay-
sorusunun cevabı bu parça olabilir.
dığı tehlikeli maddeleri bugünkü teknolojiyle
sıfıra indirebiliriz.

Numaralandırılmış cümleler mantık sırasına göre
Akışı Bozan Cümle dizilirse “III - I - IV - II” şeklinde sıralanır.

Q Bir paragrafı oluşturan cümleler arasında konu
bütünlüğü vardır. Parçadaki konu bütünlüğünün dışına Parça Tamamlama
çıkan cümleler anlam akışını bozar.
Q Bazı sorularda giriş, gelişme ya da sonuç bölümlerinde
boşluk bırakılır ve parçayı tamamlayan cümleler soru-
» (I) İstanbul Yenikapı semtinde büyük bir arkeolojik lur.
kazı yürütülüyor. (II) Geçtiğimiz ay bu kazıda bulu-
nan bir batık, haber oldu. (III) Bunun nedeniyse Q Bu sorularda boşluklara getirilecek cümle; parçanın
geminin ahşap bölümlerinin ve yükün büyük bir ölçüde yapısı, konusu, ana fikri ve anlamıyla uyumlu olmalıdır.
korunmuş olması. (IV) Batık, eski dönem insanlarının
yaşamıyla ilgili yeni bilgiler veriyor. (V) İstanbul’un » ..................... Birçok insanın istekleri, zoru seçmedik-
altında da bir tarih yattığı yönündeki düşüncelerim lerinden dolayı hep hayalde kalmıştır. Oysaki zor ola-
de son yıllarda giderek güçleniyor. nın mücadelesinin bile tadına varmak, umudun kapıla-
rını aralayan en önemli güçtür.

Parçada İstanbul’da yaşanan bir batık keşfinden Parçada isteklerimiz için mücadele etmemiz gerekti-
söz edilmektedir. I, II, III ve IV. cümleler bu konu- ğinden söz edilmiştir. Parçanın giriş bölümüne “İçinde
dan bahsederken V numaralı cümle “batık”tan değil bulunduğumuz zamanın hızla akıp gitmesi, bizleri ya
genel anlamda İstanbul’un altında bulunan tarihi kolayca elimizdekilerle yetinmeye ya da daha fazla-
yapıdan bahsetmektedir. Bu nedenle V numaralı sını istemeye yöneltmiştir.” cümlesi getirilirse parça
cümle düşüncenin akışını bozmuştur.
anlamlı olur.

8. Sınıf Türkçe 147