Page 46 - 8. Sınıf Fen Bilimleri Defterim

ÜNİTE 2: DNA VE GENETİK KOD ÖZETİN ÖZETİ

Mutasyon ve Modifikasyon Arasındaki Farklar

Mutasyon Modifikasyon

Q Genlerin yapısında değişimler olur. Q Genlerin yapısı değişmez, işleyiş şekli değişir.

Q Üreme hücrelerinde meydana gelen mutasyonlar kalıtsaldır. Q Kalıtsal değildir.
Q Kalıcı değişimlerdir. Ortam şartları eski hâline dönse de Q Kalıcı olmayan değişimlerdir. Ortam şartları eski hâline
canlı eski hâline dönmez. dönünce, canlı da eski hâline döner.
Q Kalıtsal ya da radyasyon, kimyasal maddeler, yüksek Q Sıcaklık, ısı, ışık, nem, beslenme gibi çevresel faktörlerin
sıcaklık gibi çevresel etmenler sonucunda oluşur. etkisi ile oluşur.
Q Canlının fenotipi ve genotipi değişir. Q Canlının sadece fenotipi değişir.

Adaptasyon (Çevreye Uyum)

Q Bir canlı türünün doğada yaşamını sürdürebildiği alana Canlılarda Görülen Bazı Adaptasyonlar
habitat (yaşama alanı) denir. Q Kutuplarda yaşayan (kutup ayısı, tilkisi) hayvanların derisi
Q Canlılar yaşamlarını su, barınma, beslenme, sıcaklık gibi altında soğuktan korunmalarını sağlayan kalın bir yağ
imkânların bulunduğu ortamlarda sürdürebilirler. Bir can- tabakasının bulunması
lının belirli bir çevrede yaşama ve üreme şansını artıran Q Kutuplarda yaşayan hayvanların kamufle olması için deri-
kalıtsal özelliklere adaptasyon adı verilir. sinin beyaz renkte olması
Q Bulunduğu ortama uyum sağlayabilen canlılar yaşamlarını sür- Q Çölde yaşayan tilki geniş kulaklı ve uzun kuyrukludur. Kutup-
dürebilirken, uyum sağlayamayanlar yaşamlarını sürdüremeye- larda yaşayan tilki ise küçük kulaklı ve kısa kuyrukludur.
bilirler. Canlının uyum sağlayabilmesi için vücudunun yaşayacağı Q Suda yaşayan nilüfer bitkisinin ortama uyum sağlamak
ortamın imkânlarından faydalanabilecek yapıda olması gerekir.
için geniş yüzeyli yapraklarının olması
Q Adaptasyonlar kalıtsaldır ve nesilden nesile aktarılır. Q Yırtıcı kuşların kıvrık gaga ve gelişmiş ayak pençelerine
Adaptasyon biyolojik çeşitliliği artırır. sahip olması
Q Canlılar; üreme, barınma, beslenme, avlanma ve iklim Q Ördeklerin suda rahat yüzmeleri için ayaklarının perdeli
koşullarına uyma gibi faaliyetleri gerçekleştirebilmek için olması
adaptasyon geliştirirler.

Varyasyon

Q Ortak bir atadan gelen ve çiftleştiklerinde verimli döller (nesiller) oluşturan canlılar aynı türdendir. Canlıların sınıflandırılma-
sında kullanılan temel birim türdür.
Q Canlıların yaşadıkları ortama adaptasyonları ve eşeyli üremeleri canlılarda çeşitliliğe neden olur. Bir tür içerisinde görülen
çeşitliliğe varyasyon denir. Örneğin bütün insanlar aynı türün bireyleri olmasına rağmen birbirlerinden farklıdırlar.

Doğal Seçilim
Q Çevre koşulları karşısında dayanıklı olan canlıların hayatta kalıp, zayıf ve güçsüz olan canlıların yok olmasına doğal seçilim denir.

Q Doğal seçilim çok yavaş ve kendiliğinden gerçekleşir. Doğal seçilim adaptasyon sonucunda gerçekleşir. Doğal seçilim sonucunda
canlı türleri yeni özellikler kazanabilir ve yavru döllere aktarılabilir. Canlılar arası rekabet, beslenme, iklim koşulları, hastalık-
lar doğal seçilime neden olabilir.
Q İnsanların bilinçli ve amaçlı olarak bir organizmanın belli özelliklerini seçmesi ve kontrollü olarak yetiştirmesi sürecine yapay
seçilim denir. Belirli hayvanların besicilikte kullanılması, süs bitkileri, evcil hayvanlar yapay seçilime örnektir.

8. Sınıf Fen Bilimleri 45