Page 36 - 8. Sınıf Fen Bilimleri Defterim

ÜNİTE 2: DNA VE GENETİK KOD ÖZETİN ÖZETİ

İnsanda Cinsiyetin Belirlenmesi

Q İnsanlarda 23 tanesi anneden, 23 tanesi de babadan gelen toplamda 46 tane kromozom bulunmaktadır.
Q İnsanlarda 46 kromozomdan 44 tanesi vücut karakterini, geriye kalan 2 kromozom da cinsiyet karakterini oluşturmaktadır.
Q Erkek üreme ana hücresindeki kromozom çifti XY, dişi üreme ana hücresindeki kromozom çifti ise XX şeklinde ifade edilir.
Q İnsanlarda cinsiyet eşey kromozomlarına bağlıdır.
Evli bir çiftin doğacak çocuklarının kız veya erkek olma durumu aşağıdaki gibidir:
Anne Baba
44 + XX 44 + XY

22 + X 22 + X 22 + X 22 + Y
Yumurta hücresi Yumurta hücresi Sperm hücresi Sperm hücresi

44 + XX 44 + XY 44 + XX 44 + XY

KIZ ERKEK KIZ ERKEK

Q Çaprazlama sırasında yumurta ya X geni taşıyan bir spermle ya da Y geni taşıyan bir spermle döllenir.
Q Yumurtanın X geni taşıyan spermle döllenmesi hâlinde gen çifti XX şeklinde olup çocuğun cinsiyeti kız olur.
Q Yumurtanın Y geni taşıyan spermle döllenmesi sonucu gen çifti XY şeklinde olur ve çocuğun cinsiyeti erkek olur.
Q Doğacak çocuğun cinsiyetinin %50 erkek, %50 kız olma olasılığı vardır. Bu olasılık doğacak her çocuk için aynıdır.
Q Cinsiyeti babadan gelen cinsiyet (eşey) kromozomları belirler.

Akraba Evliliğinin Genetik Sonuçları

Q Aralarında kan bağı olan kişiler arasında yapılan evliliklere akraba evliliği denir.
Q Ebeveynlerin kromozomlarında bulunan bazı hastalıklara ait genler çocuklara taşınabilir. Bu durumda görülen hastalıklara
kalıtsal hastalıklar denir.
Q Kalıtsal hastalıklar genelde çekinik genler ile taşınır. Taşıyıcı baba Taşıyıcı Anne
Q Kalıtsal hastalık taşıyan çekinik genlerin saf ve melez genotiple-
rinin çaprazlanması sonucu oluşacak döllerde saf çekinik genlerin
oluşma ihtimali vardır.
Hasta Çocuk
Q Aralarında akrabalık ilişkisi bulunan bireylerin genetik yapılarının Taşıyıcı Çocuklar Sağlıklı Çocuk
benzerlik oranları yüksek olduğundan hastalık veya istenmeyen
herhangi bir karakterin çocuklarda ortaya çıkma ihtimali yüksektir.
Q Akraba olmayan kişilerde de kalıtsal hastalığa yol açan çekinik gen-
lerin oluşma ihtimali düşük olduğundan bunların yapacağı evliliklerde çeki-
nik genlerin saf durumda ortaya çıkma ihtimali de çok düşüktür.
Q Akraba evlilikleri sonucu görülen kalıtsal hastalıklar arasında kan pıhtılaşma bozukluğu, renk körlüğü, Down sendromu, tala-
semi, orak hücreli anemi yer alır.
Q Genetik hastalıkların ortaya çıkmasını önlemek için genetik danışma merkezleri bulunmaktadır. Bu merkezlerde uygulanan
yöntemlerle genetik hastalıkların tedavisi sağlanmaktadır.

8. Sınıf Fen Bilimleri 35