Page 30 - 8. Sınıf Fen Bilimleri Defterim

ÜNİTE 2: DNA VE GENETİK KOD ÖZETİN ÖZETİ

DNA'nın Kendini Eşlemesi

Q Hücre bölünmesi öncesinde hücredeki DNA molekülü miktarını iki katına çıkar. Bu
olaya DNA’nın kendini eşlemesi adı verilir. DNA
Eşlenme sırasında;
Q DNA’nın iki ipliği enzimler yardımıyla birbirinden ayrılmaya başlar. DNA bir fermuar
gibi açılır. Sitoplazmada serbest hâlde bulunan nükleotidler çekirdeğin içerisine girer
ve DNA’nın açılan kısmındaki nükleotidlerle eşleşir. Bu eşleşme sırasında, adenin nükleoti-
dinin karşısına timin nükleotidi, sitozin nükleotidinin karşısına da guanin nükleotidi gelir.
Q Sonuçta iki yeni DNA molekülü oluşur. Böylece DNA’nın kendini eşlemesi gerçekleşir.
Q Oluşan DNA'lardaki birer iplik eski DNA'ya ait olup diğer iplik ise nükleotidler kullanı-
larak sentezlenen yeni ipliktir.
Q DNA, hücre bölünmesi sırasında kendini eşleyerek yapısında bulunan bilgilerin yeni
oluşacak yavru hücrelere aktarılmasını sağlar. Yeni
zincirler
Q Bütün canlılarda DNA molekülü adenin, timin, sitozin ve guanin bazlarından oluşma-
sına rağmen nükleotitlerin sayısında ve dizilişindeki farklılıklar canlıların birbirinden
farklı olmasını sağlar. Kalıp Kalıp
Q Bir DNA zincirinde adenin nükleotidinin sayısı timin nükleotidinin sayısına, guanin zincir zincir
nükleotidinin sayısı sitozin nükleotidinin sayısına eşittir. (A = T, G = C)
Q DNA zincirinde toplam nükleotit sayısı ile şeker ve fosfat sayıları birbirine eşittir.
Q (Toplam nükleotit sayısı = deoksiriboz şeker sayısı = fosfat sayısı)

DNA'nın Kendini Onarması

Q DNA kendini her zaman sağlıklı bir şekilde eşlemez. Eşleme sırasında DNA’nın zincirinde bazı hatalar olabilir.
Q DNA’daki hatalar tek bir zincirde gerçekleşmiş ise düzeltilebilir ancak karşılıklı zincirin aynı bölgesinde gerçekleşmişse bu
hatalar düzeltilemez.
Q Düzeltilemeyen hatalar genetik yapının değişmesine hatta genetik hastalıkların oluşmasına neden olabilir.
Q DNA’ da meydana gelen hata yanlış eşleşme şeklinde ise DNA kendini onarır.

Q DNA’nın tek zincirine nükleotid yerleşmemişse DNA kendini onarır.
Q DNA’nın karşılıklı iki ipliğinde hata meydana gelmişse DNA kendini onaramaz.
Yanlış Eşleşme Eksik Nükleotid İki iplikte karşılıklı eksik nükleotid

A T A T A T

T A T T A

C A C A C A
G C G C

T A T A T A

+ +

ONARILIR ONARILIR ONARILMAZ

8. Sınıf Fen Bilimleri 29