Page 175 - 8. Sınıf Fen Bilimleri Defterim

ÖZETİN ÖZETİ ÜNİTE 6: ENERJİ DÖNÜŞÜMLERİ VE ÇEVRE BİLİMİ

ENERJİ DÖNÜŞÜMLERİ

Fotosentezin Önemi

Q Güneş’ten gelen enerji üretici canlılar tarafından kimyasal enerjiye
dönüştürülür ve diğer canlılara aktarılır. Yapısında klorofil ya da Karbondioksit + Su Işık Glikoz (Besin) + Oksijen
kloroplast bulunduran bitkilerin Güneş ışınlarını kullanarak karbon- Klorofil
dioksiti besin ve oksijene dönüştürmesine fotosentez denir. Foto-
sentezin temel amacı; güneş enerjisinin organik moleküllerdeki kimyasal enerjiye dönüştürülmesidir. Fotosentez için klorofil,
karbondioksit, su ve ışık gereklidir. Üreticiler hem güneş ışığında hem de ışık şiddetinin yeterli olduğu yapay ışıkta fotosentez yapar.
Fotosentez Hızını Etkileyen Faktörler

Genetik Faktörler: Yaprak yüzeyinin genişliği (büyüklüğü), klorofil miktarı, kloroplast sayısı, enzim miktarı, yapraktaki göze-
nek sayısı arttıkça fotosentez hızı belli bir değere kadar artar. Daha sonra fotosentez hızı sabit kalır.
Çevresel Faktörler:

1. Işık şiddeti: Fotosentezin gerçek- 2. Su ve mineral miktarı: Su 3. Karbondioksit miktarı: Işık
leşebilmesi için yapay ya da doğal ışık kay- miktarı arttıkça fotosentez belli bir şiddetine bağlı olarak karbondioksit
nağına ihtiyaç vardır. Işık şiddeti arttıkça değere kadar hızlanır. Daha sonra su miktarının artışı fotosentez hızını
fotosentez hızı belli bir değere kadar miktarı artsa bile fotosentez hızı art- arttırır. Fakat bir süre sonra karbon-
artar. Daha sonra ışık şiddeti artsa bile maz sabit kalır. dioksit miktarının artması fotosentez
fotosentez hızı artmaz sabit kalır. hızını değiştirmez. Sabit kalır.
Su, mineral miktarı
Fotosentez hızı Fotosentez hızı

Yüksek ışık şiddeti
Düşük ışık şiddeti
Fotosentez hızı
Işık şiddeti CO miktarı
2
4 Sıcaklık: Fotosentezde enzimler kullanılır. Enzimler; 5. Işığın rengi: Bitki hangi ışığı daha fazla soğuru-
düşük sıcaklıkta çalışmaz, yüksek sıcaklıkta ise yapısı yorsa o ışıkta fotosentez daha hızlı olur. Bitki görünen
bozulurlar. Enzimler en iyi 30 °C sıcaklıkta işlevini yerine ışıklardan kırmızı ve mor ışığı fazla soğurur. Bu nedenle
getirebildiğinden fotosentez en iyi bu sıcaklıklarda olur. Bu fotosentez en hızlı kırmızı ve mor ışıkta, en yavaş yeşil
sıcaklığa optimum sıcaklık denir. Sıcaklığın normal değerden ışıkta gerçekleşir. Çünkü bitki yeşil ışığı yansıtır.
fazla olması fotosentez olayının durmasına sebep olabilir.
Fotosentez hızı
Fotosentez hızı

Sıcaklık Mor Mavi Yeşil Sarı Turuncu Kırmızı Işığın rengi
o
30 C

Fotosentezin Canlılar İçin Önemi
Q Fotosentez olayı sayesinde doğadaki oksijen ve karbondioksit dengesi sağlanır. Fotosentez olayında üretilen besin maddeleri
diğer canlıların (tüketicilerin) yaşamını sürdürmesi için gereklidir. Fotosentez olayı sayesinde güneş enerjisi diğer canlıların
kullanabileceği hâle getirilir. Tekstilde kullanılan pamuk, inşaatlarda, mobilyacılıkta, kağıt üretiminde kullanılan ağaç, sıvı
yağlar, ilaç ham maddeleri ve baharatlar fotosentez sonucu elde edilen ürünlerdir. Enerji üretmek için kullanılan doğal gaz,
petrol ve kömür gibi fosil yakıtların kaynağı geçmişte fotosentez yapan canlılar tarafından tutulan güneş enerjisidir. Foto-
sentezde karbondioksitin kullanılması, atmosferdeki karbondioksit oranını ve sera etkisini azaltır.

174 8. Sınıf Fen Bilimleri