Page 17 - 8. Sınıf Fen Bilimleri Defterim

ÖZETİN ÖZETİ ÜNİTE 1: MEVSİMLER VE İKLİM

İKLİM VE HAVA HAREKETLERİ

İklim ve Hava Olayları Arasındaki Farklar

İklim
Q Bir bölgede uzun yıllar boyunca gözlemlenen hava olaylarının ortalamasına iklim denir. Bir bölgenin iklimi yaklaşık 30 - 35 yıllık
dönemi kapsayan hava olaylarının ortalamasına göre belirlenir.
Q Atmosfer içerisinde oluşan hava olaylarının analizini yapan ve yeryüzünde görülen iklim tiplerini inceleyen bilim dalına klima-
toloji (iklim bilimi), klimatoloji ile uğraşan bilim insanlarına da klimatolog (iklim bilimci) adı verilir.
Karadeniz İklimi: Ülkemizde en Karasal İklim: Deniz etkisinden Akdeniz İklimi: Yazları sıcak ve
fazla yağış alan, mevsimler arası sıcak- uzak iç bölgelerde görülür. Yazlar sıcak kurak, kışları ılık ve yağışlı geçen iklim
lık farkının az olduğu iklim türüdür. ve kurak, kışlar soğuk ve kar yağışlıdır. tipidir. Kar yağışı ve don olayları çok
Bitki örtüsü ormandır. Karadeniz kıyıla- Bitki örtüsü bozkırlardır. İç Anadolu, nadir görülür. Bitki örtüsü makidir.
rında etkilidir. Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu'nun Akdeniz, Ege, Güney Marmara, Güney
doğusu, Edirne çevresinde etkilidir. Doğu Anadolu'nun batısında etkilidir.

Q Dünya'yı dıştan saran hava katmanı da denilen tabakaya atmosfer denir. %0,2 Diğer %0,9 Argon
Q Atmosferde, canlıların yaşamasını sağlayan gaz karışımı bulunur. Aynı %20,9 Oksijen
zamanda Güneş'ten gelen zararlı ışınların yeryüzüne düşmesini önler. %78 Azot
Atmosfer Dünya'nın aşırı ısınmasını ve soğumasını önler. Hava olayla-
rının oluşmasını sağlar.
Atmosferdeki Gaz Oranları

Hava Basıncı ve Basınç Alanları

Q Atmosferdeki gazların yeryüzüne uyguladığı ağırlığa hava basıncı denir.

Alçak Basınç Alanlarının Özelikleri Yüksek Basınç Alanlarının Özelikleri
Q Havadaki gaz tanecikleri Q Hava soğuduğunda hava
sıcaklıktan çabuk etkilenir. tanecikleri birbirine yaklaşır
Hava hareketi ve havanın yoğunluğu artar.
Q Isı alarak genleşen hava
tanecikleri birbirinden Sıcak Yükselici hava Q Yeryüzü üzerindeki basınç Hava hareketi
uzaklaşır ve havanın hareketi artar ve yüksek basınç Soğuk Alçalıcı hava
yoğunluğu azalır. Yoğun- alanları oluşur. hareketi
luğu azalan hava yeryüzü Alçak Basınç Alanı Q Alçalıcı hava hareketleri
üzerindeki baskıyı azaltır görülür. Yüksek Basınç Alanı
ve alçak basınç alanlarının oluşmasına neden olur. Q Yüksek basınç alanlarındaki nem miktarı ve sıcaklık alçak

Q Alçak basınç alanlarında sıcaklık yüksektir. basınç alanına göre daha düşüktür.
Q Yükselici hava hareketleri görülür. Q Yüksek basınç alanında bulut oluşmaz.
Q Yağış görülme ihtimali fazladır. Q Hava açıktır ve yağış görülmez.

Rüzgâr

Q Yatay yönde yüksek basınç alanından alçak basınç alanına doğru oluşan Rüzgâr
hava hareketlerine rüzgâr denir.
Q Rüzgâra sebep olan esas etken sıcaklık ve basınç farkıdır.
Q Sıcaklık ve basınç farkı arttıkça rüzgarın hızı da artar SOĞUK SICAK
Q Yüksek hızlara ulaşan fırtına, kasırga, tayfun gibi rüzgarlar çevreye ve
canlı yaşamına büyük zararlar verir. Yüksek Basınç Alanı Alçak Basınç Alanı

16 8. Sınıf Fen Bilimleri