Page 168 - 8. Sınıf Fen Bilimleri Defterim

ÜNİTE 6: ENERJİ DÖNÜŞÜMLERİ VE ÇEVRE BİLİMİ ÖZETİN ÖZETİ

Canlılar Arasında Besin Aktarımı

Q Canlılar aldıkları ya da ürettikleri besinleri solunum olayında kullanarak gerekli enerjiyi sağlarlar.
Q Canlıların birbirlerini tüketmelerine göre sıralanmaları ile oluşan zincire besin zinciri denir. Zincirinin her halkası ayrı bir tür
tarafından oluşturulur.
Q Besin zincirinin ilk halkasını üretici canlı oluşturur.
Q Üretici canlıların ürettikleri besin, beslenme yoluyla diğer halkadaki canlılara aktarılır.
Q Bitkiler ürettikleri besinlerin bir kısmını kendileri kullanırken kalan kısmını kök, gövde, yaprak, tohum ve meyvelerinde depo ederler.
Q Besin zincirinin ikinci basamağında bulunan birincil tüketicinin bitkiyi yemesiyle, bitkide depolanmış olan besinler ikincil tüke-
ticiye geçer.
Q Besin zincirindeki ayrıştırıcı canlılar canlı atıklarını veya kalıntılarını ayrıştırarak besin ve enerji ihtiyaçlarını karşılar.

Ot Çekirge Kurbağa Baykuş
Üreticiler Birincil tüketiciler İkincil tüketiciler Üçüncül tüketiciler
Q Doğadaki birçok canlı birden fazla besin zincirinde bulunabilir. Bu durum
besin zincirlerinin birbiriyle bağlantılı olmasını gerektirir. Baykuş
Q Besin zincirlerinin bir araya gelmesiyle oluşan yapıya besin ağı denir. Yılan

Q Canlılar besinlerin bir kısmını yaşamsal faaliyetleri için kullanırlar.
Q Canlılar besinlerden elde ettikleri enerjinin %90’lık kısmını kullanırken Kuş Kurbağa
%10’luk kısmını depo ederler. Tavşan
Q Canlılar depo ettikleri bu %10’luk kısmı besin zincirinin bir sonraki halka-
sındaki canlıya aktarırlar. Çekirge
Biyolojik Birikim: Canlılar beslenme faaliyetleri sırasında vücutlarına Ot
besinle birlikte bazı zararlı maddeleri de vücutlarına alırlar, bu maddelerin bir kısmı boşaltım yoluyla vücuttan uzaklaştırılır bir kısmı ise
vücutta birikmesi olayıdır. Biyolojik birikim canlı sağlığını olumsuz etkiler.

Q Besin zincirinde üreticilerden tüketicilere doğru aktarılan enerji miktarını gösteren şemaya ekoloji veya besin piramidi denir.

1 Joule Üçüncül tüketiciler (Hepçil)

10 Joule İkincil tüketiciler (Etçil)
Çürükçüller 100 Joule Birincil tüketiciler (Otçul)

1000 Joule Üretici canlılar

Q Ekoloji piramidinde aşağıdan yukarıya doğru çıkıldıkça;
5 Biyolojik birikim artar. 5 Enerji kaybı artar.
5 Genellikle vücut büyüklüğü artar. 5 Canlı vücudunda zehirli madde miktarı artar.
5 Biyokütle azalır. 5 Aktarılan enerji (besin) miktarı azalır.

8. Sınıf Fen Bilimleri 167