Page 151 - 8. Sınıf Fen Bilimleri Defterim

ÖZETİN ÖZETİ ÜNITE 5: BASİT MAKİNELER

Kaldıraçlar

Q Destek noktası denen sabit bir nokta etrafında dönebilen, sağlam yapılı düz bir çubuktan oluşan düzeneğe kaldıraç denir.
Q Her kaldıraçta çubuğun etrafında dönebildiği destek noktası ve bu destek noktası etrafında dönebilecek bir kaldıraç kolu,
bir kenarında yükle bu yükü hareket ettirecek kuvvet vardır.
Q Bir kaldıraçta kuvvetin destek noktasına olan uzaklığına kuvvet kolu, yükün destek noktasına olan uzaklığına ise yük kolu denir.

Desteğin Uygulanan Kuvvet ve Yük Arasında Olduğu Kaldıraç Tipleri
Q Bu tip kaldıraçlara çift taraflı kaldıraçlar denir. Kuvvetin uygulandığı nokta destekten uzaklaştırılırsa ya da yük destek
noktasına yaklaştırılırsa uygulanacak kuvvetin büyüklüğü azalır.
Q Uygulanan kuvvetin yönünü değiştirir. Kuvvet kolu, yük kolundan uzun olursa kuvvetten kazanç sağlanır.
Q Yük ile kuvvet arasında; Kuvvet x Kuvvet kolu = Yük x Yük kolu bağıntısı vardır.

Q Örnek olarak; tahterevalli, pense, makas, kerpeten, kriko, eşit kollu terazi gibi araçlar verilebilir.
Kuvvet Yük

Kuvvet Yük

Kuvvet Kolu Yük Kolu Des tek
Destek Noktası

Desteğin Bir Uçta Olduğu Kaldıraç Tipleri
Q Bu tip kaldıraçlara tek taraflı kaldıraçlar denir.

a. Yükün kuvvet ile destek noktası arasında olduğu kaldıraçlar: Bu tip kaldıraçlarda yük, kuvvet ve destek
noktası arasında nerede bulunursa bulunsun daha az kuvvet uygulanarak ağır yükler kaldırılabilir.
Q Uygulanan kuvvetin yönünü değiştirmez. Kuvvetten kazanç, yoldan ise kayıp vardır.
Q Gazoz açacağı, el arabası, ceviz kıracağı, pencereler, menteşeli kapılar, musluk ve damperli kamyon verilebilir.
Yük
Kuvvet Yük
Yük kolu Kuvvet

Kuvvet kolu
Destek
Destek
b. Kuvvetin yük ile destek noktası arasında olduğu kaldıraçlar: Bu tip kaldıraçlarda kuvvet kolu her zaman yük
kolundan küçük olduğu için uygulanacak kuvvet yükün ağırlığından fazla olur. Bu nedenle bu tür kaldıraçlarda kuvvetten kayıp,
yoldan ise kazanç vardır.
Q Bu tip kaldıraçlar uygulanan kuvvetin yönünü değiştirmez. Cımbız, maşa, tel zımba, kürek, tenis raketi, olta, çekiç örnek
olarak verilebilir.

Yük Kuvvet Destek
Kuvvet kolu Kuvvet
Yük
Yük kolu
Destek

150 8. Sınıf Fen Bilimleri