Page 22 - 7'DEN LGS'YE TÜRKÇE HAZIRLIK İLK ADIM - EDİTÖR YAYINLARI

8. SINIF KONULARINA GİRİŞ SÖZ GRUPLARINDA ANLAM

KALIPLAŞMAMIŞ SÖZ GRUPLARI, İKİLEMELER, DEYİMLER, ATASÖZLERİ, ÖZDEYİŞLER

Kalıplaşmamış Söz Grupları
y Çeşitli anlam ilgileri oluşturmak için bir araya getirilmiş sözcüklerden oluşan söz gruplarıdır.
Deyimler, atasözleri ve özdeyişler dışında kalan söz grupları bu başlık altında değerlendirilir.

Örnek: » Onun yazılarını okuduktan sonra kendi kişiliğinize büyüteç tutmaya başlarsınız.
(Kendi kişiliğini ayrıntılı şekilde gözden geçirmek)
» Sait Faik Abasıyanık, hikâyelerinde ölü sözcükleri canlandırır. (Kullanılmayan
EDİTÖR YAYINLARI
sözcükleri tekrar dile kazandırmak)
İkilemeler
y Anlama güç kazandırmak için farklı yollarla aynı veya farklı sözcüklerin tekrarlanmasıyla
oluşturulan ifadelerdir.
Örnek: » sabah sabah » olur olmaz » vızır vızır

Deyimler
KAZANIM / KONU ÖZETİ Örnek: » Burun kıvırmak » Kök söktürmek » İz sürmek
y Anlatımı güçlendirmek, söze güzellik katmak amacıyla birden çok sözcüğün genellikle
mecaz anlama gelecek biçimde kaynaşmasıyla oluşan sözlerdir.
y Anonim ürünlerdir, kısa ve özlü anlatım vardır.
y Kalıplaşmış ifadelerdir. Bu nedenle deyimi oluşturan sözcükler değiştirilemez.

Atasözleri
y Uzun denemelere ve gözlemlere dayanılarak söylenmiş, halka mal olmuş, öğüt verici sözlerdir.
y Az sözle çok şey anlatmanın en kolay yolu, konuya uygun bir atasözü kullanmaktır.
y Atasözleri kalıplaşmış sözler olduğundan atasözlerinde yer alan hiçbir sözcük değiştirilemez.
y Atasözleri anonim (söyleyeni belli olmayan) ve mecazlı söyleyişin hâkim olduğu ürünlerdir.

Örnek: » El elin eşeğini türkü çağırarak arar. » İyilik eden iyilik bulur.
Özdeyişler (Vecizeler)
y Bir düşünceyi, bir duyguyu, bir ilkeyi kısa ve kesin bir şekilde anlatan, genellikle kim ta-
rafından söylendiği belli olan anlamlı, özlü sözlerdir.
y Deyimler ve atasözlerinde olduğu gibi özdeyişlerde de kısa ve özlü bir anlatım vardır.

Örnek: » Hayatta en hakiki mürşit ilimdir. (Mustafa Kemal ATATÜRK)

» Aşılmasına imkan olmayan hiçbir duvar yoktur. (Anton Çehov)

1 Bu konuyu artık eğrisiyle doğrusuyla konuşma 2 Aşağıdaki atasözlerinden hangisi çalışmanın
zamanı geldi bence. önemini anlatmaktadır?
Altı çizili söz grubu yerine hangi ifade getiri- A) İşleyen demir pas tutmaz.
lirse cümlenin anlamında değişme olmaz? B) Bir elin nesi var, iki elin sesi var.
A) her şeyiyle B) iyi taraflarıyla C) Damlaya damlaya göl olur.

C) kötü yönleriyle D) tek bir açıdan D) Sakla samanı gelir zamanı.
Çözüm: “Eğrisiyle doğrusuyla” söz grubu “her şeyiyle” Çözüm: “İşleyen demir pas tutmaz.” atasözü, “Çalışan
anlamına geldiğinden A seçeneğindeki ifade bu söz kimse gittikçe açılır, daha yararlı işler yapar.” anlamında
grubunun yerine getirilirse cümlenin anlamı değişmez. kullanılan bir atasözüdür yani çalışmanın önemini anlatır.

22
22