Page 6 - 6. Sınıf Türkçe Defterim

1. Bölüm: Biçim Bilgisi ÖZETİN ÖZETİ

İSİM ÇEKİM EKLERİ

Q İsimlere, isim soylu sözcüklere ve gövde durumundaki sözcüklere getirilen eklerdir. Eklendikleri sözcüklerin cümle içerisindeki
görevlerini belirler.

Çoğul Eki -ler/-lar mı / mi / mu / mü Soru Eki

Q İsmin karşıladığı nesnenin sayısının birden fazla oldu- Q Eklendiği isme soru anlamı katan “mı / mi / mu / mü”
ğunu belirtir. İsimlerden sonra gelen “-ler/-lar” eki çoğul ekine soru eki denir. Kendinden sonraki eklerle birleşen
ekidir. bu ek, kendinden önceki sözcükten her zaman ayrı yazılır.

» Çocuklar, evler, arabalar, yıllar, kitaplar, insanlar, aileler, » İnsanlık öldü mü bu dünyada? (Ek, kendisinden önce
yollar, kalemler, kızlar... gelen sözcükten ayrı yazılmıştır.)
» Sen misin, biz miyiz bu köyün yolcuları? (Soru eki, kendi-
5 “-ler/-lar” çoğul eki, eklendiği isme çokluk anlamının sinden sonraki eklerle birleşmiştir.)
dışında bazı anlamlar da katmaktadır. Bu anlamlardan
bazıları şunlardır: benzerlik, abartma, aile, grup, saygı, Hâl (Durum) Ekleri
yaklaşıklık, alay, küçümseme... -i, -e, -de, -den
Q Adların cümledeki görevlerini belirleyen, başka sözcüklerle
İyelik (Aitlik) Ekleri -m,-n, -ı, -mız, -nız, -leri ilgi kurmalarını sağlayan eklerdir.

Q İsmin karşıladığı nesnenin kişiye veya bir başka varlığa Q Yalın Hâl: İsmin hiçbir varlık veya özellikle ilişkilendiril-
bağlı ve ait olduğunu gösterir. İyelik ekleri şahıslara göre mediği hâldir. Hâl eki almaz yani eki yoktur.
farklılık gösterir. Şahıslara göre iyelik ekleri şunlardır:
» çiçek, park, kaşık, yer, yüzükler, benim, acılı, turşucu...

Tekil Şahıslar Ekleri
Q Belirtme (-i) Hâli: Fiilin neyi etkilediğini ve fiilden etkile-
1. Tekil Şahıs -m / -ım / -im / -um / -üm
nen ögeyi gösterir. “-ı/-i/-u/-ü” eki belirtme hâl ekidir.
2. Tekil Şahıs -n / -ın / -in / -un / -ün
» çiçeği, parkı, kaşığı, yeri, kuşu...
3. Tekil Şahıs -ı / -i / -u / -ü / -sı / -su / -sü
Çoğul Şahıslar Ekleri Q Yönelme (-e) Hâli: Fiilin yönünü ve nereye yöneldiğini
gösterir. İsmin yönelme anlamını ifade eder. “-a / -e”
1. Çoğul Şahıs -mız / -miz / -muz / -müz
eki yönelme hâl ekidir.
2. Çoğul Şahıs -nız / -niz / -nuz / -nüz
» çiçeğe, parka, elbiseye, kaşığa, yere, kuşa...
3. Çoğul Şahıs -ları / -leri
Q Bulunma (-de) Hâli: Fiilin meydana geldiği yeri ve var-
» Çantan bizim evde kalmış. (2. tekil şahıs iyelik eki) lığın bulunduğu yeri gösterir. “-da / -de / -ta / -te” eki

» Kumbaram dolar dolmaz onu bağışlayacağım. (1. tekil bulunma hâl ekidir.
şahıs iyelik eki) » çiçekte, parkta, elbisede, kaşıkta, yerde, kuşta...

5 Bir ekin iyelik eki olup olmadığını anlamak için, eki alan Q Ayrılma / Çıkma (-den) Hâli: Varlığın çıkıp uzaklaştığı yeri
sözcükten önce “benim, senin, onun, bizim, sizin, onların” gösterir. “-dan/-den/-tan/-ten” eki ayrılma hâl ekidir.
sözcüklerinden uygun olanını getirmek gerekir. Sözcük, » çiçekten, parktan, elbiseden, kaşıktan, yerden, kuştan...
eki alan sözcükle tamlama oluşturursa ek, iyelik ekidir.
Q İlgi Hâli (Tamlayan Eki): Bir ismin başka bir isimle
» Evin çok büyükmüş. (senin evin 2. tekil şahıs iyelik eki)
ilgili olma durumunu belirtir. “-ın / -in / -un / -ün” ve
» Bahçeniz çok bakımsız. (sizin bahçeniz 1. çoğul şahıs “-nın / -nin / -nun / -nün” ekleri ilgi hâl ekleridir.
iyelik eki)
» Dolabın kapısı, sınıfın içi, kayanın üstü, mavinin tonu...

6. Sınıf Türkçe 5