Page 24 - 6. Sınıf Türkçe Defterim

2. Bölüm: Sözcükte Anlam ÖZETİN ÖZETİ

Konuşturma (İntak)

Q İnsan dışındaki canlı ve cansız varlıkların konuşturulması sanatına konuşturma (intak) denir.

» Horoz, bir gün » Dal, serçeye “Üzerimde hiç yükün yok ki!” demiş.
Bir inci çıkarmış çöplükten.
Dal konuşturularak intak sanatı yapılmıştır.
Hemen kuyumcuya gitmiş
– İyi bir şeye benziyor, demiş. » Benim adım dertli dolap
Suyum akar yalap yalap
Horoz konuşturularak intak sanatı yapılmıştır.
Dizelerde “dolap” konuşturulmuştur.

NOT

Q Konuşturma sanatının olduğu her yerde kişileştirme sanatı vardır. Ancak kişileştirmenin olduğu her yerde konuşturma
sanatı yoktur.
» Farenin göz yaşları insafa getirdi deveyi. Bu cümlede deveye, insana ait bir özellik (insafa gelmek) verildiği için kişi-
leştirme sanatı vardır ancak deve konuşturulmadığı için konuşturma sanatı yoktur.

NOT

Q Masal ve fabllarda kişileştirme ve konuşturma sanatları en çok rastlanan söz sanatlarıdır.
» Sivrisinekle aslan sohbet ederlerken söz dönüp dolaşıp kim güçlü meselesine gelmiş. Aslan “Kimin güçlü olduğunu tartış-
maya gerek var mı, diye kükremiş. Elbette ben güçlüyüm.” demiş. Aslanın kendini beğenmiş tavırları sivrisineğin zoruna
gitmiş ve ona meydan okumuş.
Hem kişileştirme (teşhis) hem de konuşturma (intak) sanatı vardır.

Karşıtlık (Tezat)
Q Birbirine karşıt duygu, düşünce, hayal ve durumların bir arada kullanılmasına karşıtlık (tezat) denir.

» El ele aydınlığa yürüdük ancak karanlıklara çıktı yolumuz. » Bir sen yakınsın uzakta kalınca.

İçinde bulunulan durum anlatılırken karşıt ifadeler olan Karşıt kavramlar olan “yakın” ve “uzak” ifadeleri kişinin
“aydınlık” ve “karanlık” kavramlarının kullanılması tezat durumunu belirtmek için birlikte kullanılmış ve tezat sanatı
sanatını doğurmuştur. oluşmuştur.

Q Karşıtlık sanatı; zihinde bir aykırılığı, çelişkiyi ya da karşıtlığı düşündürür.
» İçimde kar donar, buzlar tutuşur. Karın donması aykırı bir durum değildir. Buzların tutuşması çelişkili bir durumdur.
Bu da tezat sanatını oluşturmuştur.

NOT
Q Tezat sanatı yalnızca zıt anlamlı sözcüklerin bir arada kullanılması anlamına gelmez. Birbirinin karşıtı olan her olay,
düşünce, özellik tezat sanatına örnek olabilir.

6. Sınıf Türkçe 23