Page 17 - 6. Sınıf Türkçe Defterim

ÖZETİN ÖZETİ 2. Bölüm: Sözcükte Anlam

SÖZCÜKLER ARASI ANLAM İLİŞKİSİ

Sözcükler Arası Anlam İlişkisi

Zıt (Karşıt) Anlamlı Sözcükler Eş Sesli (Sesteş) Sözcükler Yakın Anlamlı Sözcükler

Eş Anlamlı (Anlamdaş) Sözcükler Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler

Zıt (Karşıt) Anlamlı Sözcükler

Q Anlamı birbirinin karşıtı (zıddı) olan sözcüklere zıt anlamlı sözcükler (karşıtlık) denir.

» uzun kısa » hızlı yavaş » soğuk sıcak » yapay doğal » yüksek alçak

» soru cevap » yakın uzak » zengin fakir » ileri geri » gündüz gece

» Ayrıca çok zeki ve çalışkan bir kızdı.
“Çalışkan” ve “tembel” sözcükleri zıt anlamlıdır.
Kötüydü, ayrıca çok da tembel biriydi.

Q Sözcüklerin karşıt anlamlarıyla olumsuz anlamları birbirine karıştırılmamalıdır. Sözcüklerin olumsuz hâlleri onların zıddı
değildir.

Sözcük Zıddı Olumsuzu Sözcük Zıddı Olumsuzu

» gelmek gitmek gelmemek » iyi kötü iyi değil

» tatlı acı tatsız » neşeli kederli neşesiz

Eş Anlamlı (Anlamdaş) Sözcükler

Q Yazılış ve okunuşları farklı, anlamları aynı olan sözcüklere eş anlamlı (anlamdaş) sözcükler denir.

» sıfat ön ad » zamir adıl » eser yapıt » ivedi acele » kaygı endişe

» isim ad » mısra dize » ulus millet » kıta dörtlük » doğa tabiat

Q Eş anlamlı sözcükler aynı anlamı yansıttık- Q Atasözleri gibi kalıplaşmış ifadelerde sözcüklerin yerine eş anlamlıları
ları için cümle içinde birbirlerinin yerine kul- yazılamaz.
lanılabilir. » Ak akçe kara gün içindir. (doğru)
» Bir konuk bu kadar uzun kalmamalıydı. Beyaz akçe siyah gün içindir. (yanlış)
Bir misafir bu kadar uzun kalmamalıydı.
Buradaki “ak - beyaz” ve “kara - siyah” sözcükleri eş anlamlı sözcüklerdir.
Ancak bu sözcükler atasözlerinde birbirlerinin yerine kullanılamaz. Çünkü
» Hilmi Bey İtalya’ya bir görev için gitmişti.
atasözleri kalıplaşmış ifadelerdir ve sözcükleri değiştirilemez.
Hilmi Bey İtalya’ya bir vazife için gitmişti.

16 6. Sınıf Türkçe