Page 152 - 6. Sınıf Türkçe Defterim
P. 152

9. Bölüm: Noktalama İşaretleri                                               ÖZETİN ÖZETİ


                           ÜÇ NOKTA ( ... )                                     KISA ÇİZGİ ( - )


            Q   Tamamlanmamış cümlelerin sonuna konur.           Q   Satıra  sığmayan  kelimeler  bölünürken  satır  sonuna
               » Gök sarı, toprak sarı, çıplak ağaçlar sarı...      konur.
                                                                    » .............................................................................  başla-
            Q   Kaba sayıldığı için veya bir başka sebepten ötürü açık-
              lanmak istenmeyen kelime ve bölümlerin yerine konur.  yan yangın kısa sürede kontrol altına alındı.

               » Arabacı  B...’a  yaklaştığını  söylüyor,  ikide  bir  fırsat   Q   Ara sözleri ve ara cümleleri ayırmak için ara sözlerin
              bularak arabanın içine doğru başını çeviriyordu.      veya ara cümlelerin başına ve sonuna konur.

            Q   Alıntılarda;  başta,  ortada  ve  sonda  alınmayan  kelime     » Konya’ya -Mevlana diyarına  - gitmeyi arzuluyoruz.
              ve bölümlerin yerine konur.                                       ara söz

               » ... derken şehrin öte başından boğuk boğuk sesler gel-    » Yeni aldığı arabayı - binbir zorlukla aldı   - henüz tam kul-
              meye başladı...                                                          ara cümle
                                                                    lanamıyor.
            Q   Sözün bir yerde kesilerek geri kalan bölümün okuyucu-
              nun hayal dünyasına bırakıldığını göstermek veya ifa-  Q   Dil bilgisinde kökleri ve ekleri ayırmak için kullanılır.
              deye güç katmak için konur.                           » dur-ak                » gör-gü-süz-lük
               » Dışarıda gürül gürül akan bir dünya...
                                                                 Q   Eklerin önüne konur.
            Q   Ünlem ve seslenmelerde anlatımı pekiştirmek için konur.
                                                                    » -ak       » -den      » -ış        » -lık
               »  Aralarında   beş   adım   kala   aniden   durdu:
              - Ayşe... Ayşe’msin sen!                           Q   Kelimeler  arasında  “...-den,  ...-e,  ve,  ile,  ila,  arasında”
                                                                    anlamlarını vermek için kullanılır.
            Q   Karşılıklı konuşmalarda, yeterli olmayan, eksik bırakılan
              cevaplarda kullanılır.                                » Ankara-İstanbul uçak seferleri başladı.
               »  - Kimsin?                                         » Sınav 09.30-12.00 arasında yapılacakmış.
              - Ahmet...                                         Q   Matematikte çıkarma işareti olarak kullanılır.
              - Hangi Ahmet?
              - ...                                                 » 100-25 = 75
              - Sen misin, Ahmet Usta?                           Q   Bir olayın başlangıç ve bitiş tarihleri arasına konur.
              - ...
                                                                    » Sergi 17-21 Şubat tarihleri arasında gezilebilir.

             Üç  nokta  yerine  iki  veya  daha  çok  nokta  kullanılamaz.   Cümle  içinde  sayı  adlarının  yinelenmesinde  araya  kısa
             Ünlem  ve  soru  işaretinden  sonra  üç  nokta  yerine  iki   çizgi konmaz.
             nokta kullanılır.
                                                                     » On-on beş yıl sonra ancak gelebildi. (Yanlış)
                » Sen de çalışmadın ya!..                            On on beş yıl sonra ancak gelebildi. (Doğru)




                                        UZUN ÇİZGİ (KONUŞMA ÇİZGİSİ) ( — )

            Q   Yazıda  satır  başına  alınan  konuşmaları  göstermek  için  Konuşmalar tırnak içinde verildiğinde uzun çizgi kullanılmaz.
              kullanılır.                                         » Ölüdeniz’e giderken arkadaşlar:
               » Memleketime giderken İstanbul’daki arkadaşlarım çoğun-       “Nida, gittin mi daha önceden ki biliyorsun bu yolları?”
              lukla şu cümleleri kurar:
                – Orcik getirmeyi unutma!
                – Hakikaten, Onur sizin oraların neyi meşhur?



                                                                                              6. Sınıf Türkçe  151
   147   148   149   150   151   152   153   154   155   156   157