Page 14 - 6. Sınıf Türkçe Defterim

2. Bölüm: Sözcükte Anlam ÖZETİN ÖZETİ

Mecaz Anlam

Q Sözcüğün gerçek anlamından tamamen uzaklaşarak kazandığı yeni anlama mecaz anlam denir.
5 “Tatlı” sözcüğünü ele alalım:

1. Anlam: Şekerle veya şekerli şeylerle yapılan yiye- Sözcük 2. Anlam: Hoşa gidecek bir biçimde, tatlılıkla.
cek. (Gerçek anlam) (Mecaz anlam)
Tatlı
» Bayramda tatlı yapmak âdettendir, derdi büyük- Tatlı » Çok tatlı konuşuyordu, insanın etkilenmemesi
babam. mümkün değildi.

Q Sözcükler, tek başına kullanıldıklarında mecaz anlam kazanamaz. Sözcükler, cümle içinde kullanıldıklarında gerçek anlamla-
rından sıyrılarak mecaz anlam kazanabilir.

5 Aşağıdaki cümlelerde belirtilen sözcükler, mecaz anlamda kullanılmıştır.
» Hayatım boyunca böyle kapalı adam görmedim. (İçe dönük yaratılışta olan)
» Acı sözlerin inan ki hepimizi çok üzdü. (Kırıcı, üzücü, incitici, dokunaklı, kötü)

» Ahali koyu bir sohbetin içindeydi, gördüğüm kadarıyla. (Derin, hararetli)
» Yapısından olsa gerek onun her sözü bana batar. (Dokunmak, incitmek)
» Siz bu takımın çekirdek kadrosunu mu oluşturuyorsunuz? (Bir şeyin temelini oluşturan)
» Cesaretini ölçtüğünde ne kadar güçlü biri olduğunu fark edeceksindir. (Kontrol etmek)

Terim Anlam

Q Bir sözcüğün bilim, sanat ya da meslek dallarından biriyle ilgili bir kavramı karşılayan anlamına terim anlam denir.

Terim Anlamda Kullanılan Bazı Sözcükler İlgili Oldukları Alanlar

» pas, penaltı, smaç, korner, şut, faul, hakem, voleybol, gol 5 Spor
» mısra, dize, uyak, redif, kafiye, dörtlük, kıta, şiir, paragraf 5 Edebiyat

» enlem, boylam, vadi, dağ, ova, boğaz, köprü, gezegen 5 Coğrafya

» sahne, dekor, sufle, perde, kostüm, replik, mimik, jest 5 Tiyatro

» kromozom, deney, bileşke, üreme, madde, yalıtkan, gaz 5 Fen Bilimleri
» çarpma, toplama, çıkarma, bölme, üçgen, kare, dikdörtgen 5 Matematik

» sıfat, zamir, edat, bağlaç, ünlem, yüklem, özne, sesteş, ek 5 Dil Bilgisi

Q Terim anlamlı bir sözcük, birden fazla alanla ilişkili olabilir. Bu tür sözcüklerin hangi alanla ilgili oldukları cümle içindeki
anlamlarından çıkarılır.

» Gitarın perdelerini kontrol edelim. (Müzik) » Oyunun her perdesi alkışlarla geçti. (Tiyatro)
» Dedemin gözlerine perde inmiş. (Tıp) » Perde ayaklı hayvanları inceleyeceğiz. (Biyoloji)

6. Sınıf Türkçe 13