Page 36 - 5. Sınıf Süreç Odaklı Türkçe Defterim Fasikül-1
P. 36

HIZLI BAKIŞ                                              1. TEMA: BÜYÜK HARFLERİN KULLANIMI



        Q   Mahalle,  meydan,  bulvar,  cadde,  sokak  adlarında  geçen   Kurum, kuruluş ve kurul adlarına gelen ekler kesme işaretiyle
           “mahalle,  meydan,  bulvar,  cadde,  sokak”  kelimeleri  büyük   ayrılmaz, bitişik yazılır.
           harfle başlar. Bunlara gelen ekler ayrılır.
                                                                » Ankara Lisesinden mezun olduğunu beyan etti.
            » Yunus  Emre  Mahallesi,  Zafer  Meydanı,  Ziya  Gökalp  Bul-
           varı’nda, Nene Hatun Caddesi’ne, Cemal Nadir Sokağı vb.  Q   Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge adlarının her
                                                               kelimesi büyük harfle başlar.
        Q   Din ve mezhep adları ile bunların mensuplarını bildiren söz-
           ler büyük harfle başlar.                             » Medeni Kanun, Türk Bayrağı Tüzüğü, Telif Hakkı Yayın ve
                                                               Satış Yönetmeliği...
            » Müslümanlık,  Müslüman;  Hristiyanlık,  Hristiyan;  Budizm,
           Budist; Hanefilik, Hanefi; Katolik, Katoliklik vb.   Q   Kitap,  dergi,  gazete  ve  sanat  eserlerinin  (tablo,  heykel,
                                                               beste vb.) her kelimesi büyük harfle başlar.
        Q   Din ve mitoloji ile ilgili özel adlar büyük harfle başlar.
                                                                » Nutuk,  Safahat,  Sinekli  Bakkal;  Türk  Dili, Türk  Kültürü,
            » Tanrı, Allah, İlah, Cebrail, Zeus, Kibele vb.    Varlık; Resmi Gazete, Türkiye, Yeni Asır; Kaplumbağa Ter-
                                                               biyecisi; Yorgun Herkül; Onuncu Yıl Marşı vb.
        Q   Gezegen, yıldız ve uydu adları büyük harfle başlar.
            » Merkür, Neptün, Güneş, Dünya, Ay, Satürn, Halley vb.  Özel  ada  dâhil  olmayan  gazete,  dergi,  tablo  vb.  sözler
                                                             büyük harfle başlamaz.
         “Dünya,  güneş,  ay”  kelimeleri  gezegen  anlamının  dışında     » Milliyet  gazetesi,  Türk  Dili  dergisi,  Halı  Dokuyan  Kızlar
         kullanıldığında küçük harfle başlar.
                                                                tablosu...
            » Sırtımızı ancak sabah güneşiyle ısıtabiliyorduk. (sıcaklık)
                                                            Q   Ulusal, resmi ve dini bayramlarla anma ve kutlama günle-
        Q   Düşünce,  hayat  tarzı,  politika  vb.  anlamlar  bildirdiğinde   rinin adları büyük harfle başlar.
           “doğu ve batı” sözlerinin ilk harfleri büyük yazılır.    » Cumhuriyet  Bayramı,  Ulusal  Egemenlik  ve  Çocuk  Bay-
            » Batı  medeniyeti,  Doğu  mistisizmi,  Doğu’nun  yakın  tarihi,   ramı, 19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı,
           Batı’daki felsefe akımları vb.                      Ramazan Bayramı, Kurban Bayramı, Anneler Günü vb.

        Q   Bu sözler yön bildirdiğinde küçük yazılır.      Q   Tarihi olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar.
                                                                » Kurtuluş Savaşı, Milli Mücadele, Cilalı Taş Devri, İlk Çağ,
            » Bursa’nın doğusu, Ankara’nın batısı vb.
                                                               Lale Devri, Cahiliye Dönemi, Tanzimat Dönemi’nde vb.
        Q   Saray, han, kale, köprü, anıt vb. yapı adlarının bütün keli-  Q   Özel adlardan türetilen bütün kelimeler büyük harfle başlar.
           meleri büyük harfle başlar. Bunlara gelen ekler ayrılır.
                                                                » Türklük, Türkleşmek, Türkçü, Türkçülük, Türkçe, Avrupalıya,
            » Dolmabahçe Sarayı, Alanya Kalesi, Galata Köprüsü, Beya-  Avrupalılaşmak, Asyalılık, Konyalılar, Bursalı vb.
           zıt Kulesi, Zafer Abidesi, Bilge Kağan Anıtı vb.
                                                            Q   Yer,  millet  ve  kişi  adlarıyla  kurulan  birleşik  kelimelerde
        Q   Kurum,  kuruluş  ve  kurul  adlarının  her  kelimesi  büyük   sadece özel adlar büyük harfle başlar.
           harfle başlar.                                       » Antep fıstığı, Brüksel lahanası, Frenk gömleği, Hindistan

            » Türkiye  Büyük  Millet  Meclisi,  Türk  Dil  Kurumu,  Dil  ve   cevizi,  İngiliz  anahtarı,  Japon  gülü,  Maraş  dondurması,
           Tarih-Coğrafya  Fakültesi,  Milli  Kütüphane,  Atatürk   Van kedisi vb.
           Orman Çiftliği, Çankaya Lisesi; Anadolu Kulübü, Marmara   Q   Bir metnin başlığını oluşturan kelimelerin tüm harfleri ya
           Bakkaliyesi; Yeşilay Derneği, Kılıç İnşaat...       da her kelimenin ilk harfi büyük harfle yazılır.



            5   Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adları büyük harfle başlar.

            » 29 Mayıs 1453 Salı günü, 29 Ekim 1923...         » Lale Festivali 25 Haziran’da başlayacak.

          Belirli bir tarihi belirtmeyen ay ve gün adları küçük harfle başlar.
             » Okullar genellikle eylülün ikinci haftasında öğretime başlar.



        36    5. Sınıf Türkçe
   31   32   33   34   35   36   37   38   39   40   41