Page 53 - 5. Sınıf Süreç Odaklı Fen Bilimleri Fasikül-1
P. 53
Ünite 2: Kuvveti Tanıyalım HIZLI BAKIŞ
Hava ve Suyun Cisimlerin Hareketine Etkisi
Basketbol ve voleybol sahalarının zeminleri hare-
keti kolaylaştıracak zeminlerle kaplanır.
Sürtünme kuvveti her Sürtünme kuvvetinin Sürtünen yüzeylerin arası yağlanabilir. Bisiklet
zaman hareketi zorlaştı- zorlayıcı ve engelleyici zincirleri ara sıra yağlanarak aşınması önlenir.
ran ve engelleyici bir kuv- etkisini azaltmak için bazı Sürtünen yüzeyler arasına tekerlek bırakılarak
vet değildir. önlemler alınır. cisimlerin kolay hareket etmesi sağlanabilir.
Sürtünme kuvvetini arttırmak için yüzey pürüz-
lülüğü arttırılabilir.
Haltercilerin müsabaka başlamadan önce halte-
rin kaymaması için ellerine toz sürmesi sürtünme
Güvenli bir şekilde yürüyebil- kuvvetini arttırmak içindir.
mek, yazı yazabilmek, fren
yaparak bir aracı durdura- Kibrit ve çakmak bulunmadan önce odun parça-
bilmek, bisikletimizi yavaşla- larını birbirine sürterek ateşi yakmada da sür-
tabilmek sürtünme kuvveti- tünme kuvvetinden yararlanılmıştır.
nin olumlu etkileridir. Büyük kütleli cisimlerin hareketini kolaylaştırmak
için sürtünme kuvvetinin azaltılmasında kayarak
ilerleme yerine dönerek, yuvarlanarak hareket
ettirme tercih edilir. Bu da tekerleğin kullanım
amaçlarından biridir.
Hava Direnci
Cisimler hava ve su ortamında hareket eder- Su Direnci
ken bu ortamlarla cisim arasında bir sür- Sıvı içinde hareket eden cisimlere
tünme kuvveti oluşur. uygulanan sürtünme kuvvetine su
Hava ortamında hareket eden cisimlerle hava direnci denir.
arasındaki sürtünme kuvvetine hava direnci Denizdeki tüm canlılar hareket eder-
denir. ken suyun direncine maruz kalır.
Paraşütle atlayan bir sporcu geniş paraşüt Suyun oluşturduğu bu sürtünme kuv-
yüzeyinin hava ile temas etmesi sayesinde vetinin hareketi zorlaştırıcı etkisi var-
yavaş ve güvenli bir iniş yapar. dır.
Farklı büyüklüklerde bulunan iki cisim, cisme Su taşıtı olarak kullanılan bot, kayık,
uygulanan aynı büyüklükte bir kuvvetle havaya gemi ya da yatların önden görünüşü
atıldığında yüzeyi büyük olan cisim daha yavaş “V” harfi şeklindedir. Bunun amacı
hareket eder. Çünkü yüzeyi büyük olan cisme sürtünme kuvvetini azaltmaktır.
etki eden hava direnci daha büyüktür.
Günümüzde yarış otomobillerinin uçlarının sivri
ve yere yakın olmasının sebebi hava ile teması
en aza indirip daha hızlı hareket etmelerini sağ-
lamaktır.
5. Sınıf Fen Bilimleri 21
