Page 52 - 5. Sınıf Süreç Odaklı Fen Bilimleri Fasikül-1

HIZLI BAKIŞ Ünite 2: Kuvveti Tanıyalım

SÜRTÜNME KUVVETİ

Sürtünme Kuvvetinin Özellikleri

Cisim ile yüzey arasında oluşan ve Sürtünme kuvveti cismin hareketinin
cismin hareketini kolaylaştıran ya da tersi yönündedir. Sürtünme kuvveti
engelleyen kuvvete sürtünme kuvveti temas gerektiren bir kuvvettir.
denir. Sürtünme kuvveti cismin Sürtünme kuvveti cismin temas
hareket etmesini zorlaştıran veya ettiği yüzeyin cinsine bağlı olarak
durduran bir kuvvettir. değişir.

Hareket yönü
Pürüzlü ya da az pürüzlü yüzey-
Cismin hareket ettiği lere sahip cisimlerin günlük
yüzeyin pürüzlü olması Kuvvet yaşantımızda hayatımıza etki-
durumunda cisme etki leri vardır. Bu etkilerin bazıları
eden sürtünme kuvveti hayatımıza olumlu yönde katkılar
artar ve cismin hareketi sağlarken bazıları olumsuz yönde
zorlaşır. etkiler oluşturabilir.

Sürtünme kuvveti

20 kg Pürüzlü yüzeylerde yürümek az pürüzlü
5 kg
Cisimlerin hareket ettiği yüze-
yin pürüzsüz olması durumunda A F B 2F yüzeylerde yürümekten daha güvenli ve
cisme etki eden sürtünme kuv- korunaklıdır.
veti azalır ve cismin hareketi Kışın, kar ve buzlanmanın görüldüğü
kolaylaşır. yerlerde araçların tekerleklerine takı-
B cismine etki eden sürtünme lan zincir sürtünme kuvvetini arttıra-
Aynı yüzeyde hareket eden iki kuvveti daha fazladır. Çünkü kütle rak araçların kaymasını engeller.
cisimden kütlesi büyük olana arttıkça sürtünme kuvveti artar.
daha fazla sürtünme kuvveti Araçlarda ve bisikletlerde kullanılan
etki eder Kütle arttıkça sürtünme kuvveti fren sistemi ile pürüzlü ve pürüzsüz
artar. Bu durumda B cismini çek- yüzeylerde sürtünme kuvveti ile kont-
mek için daha fazla kuvvet uygu- rollü hareket yaparız.
lamak gerekir.
Kışın kullanmış olduğumuz bot ve çiz-
melerin pürüzlü alt yüzeyleri sayesinde
karda kaymadan kolaylıkla yürürüz.
Dişli sisteme sahip makinelerde pürüzlü
yüzeylerin birbiriyle etkileşmesinden
dolayı parçalar aşınıp zamanla fonksi-
yonunu yitirir.
Makine parçalarının birbirine sürtün-
mesi sonucu aşınmalarla oluşan sesler
Pürüzlü yüzey Az pürüzlü yüzey Fren yapan araç Karda düşen çocuk gürültü kirliliğine neden olur.

20 5. Sınıf Fen Bilimleri