Page 36 - 5. Sınıf Süreç Odaklı Fen Bilimleri Fasikül-1

HIZLI BAKIŞ Ünite 2: Kuvveti Tanıyalım

Kuvvetin Ölçülmesi

m kütleli bir cismi dina- Yayın cinsi, kalınlığı Dinamometrelerdeki yayın Bir dinamometrenin ölçeceği
mometre ile ölçtüğü- (kesit alanı) ve boyu esneklik özelliğinin bozul- kuvvetten daha büyük bir
müzde siyah nokta dinamometrenin has- maması koşuluyla uygu- kuvvet ölçülürse dinamometre-
cismin ağırlığını ya da sasiyetini belirler. lanan kuvvetin büyüklüğü nin esneklik özelliği bozulur ve
kuvvetini gösterir. Bazı dinamometreler arttıkça yayın uzama tekrar eski hâline gelemez ve

Dinamometrelere ası- çok büyük kuvvetleri miktarı da artar. sağlıklı ölçümler yapılmaz.
lan cisim bir kuvvet ölçebilirken bazıları
uygular ve bu durumda sadece küçük kuvvet- Kalın bir yaya uygulanan Dinamometrelerin esneklik
dinamometre içerisin- leri ölçebilir. kuvvet yayın esnemesi özelliğinin bozulmaması için
deki yay gerilir. Dinamometre ile ölçü- için yeterli olmayabilir. dinamometrenin üzerinde
len kuvvetin birimi ölçebileceği en büyük kuvvet
Gerilen yayın boyu Newton’dur. Kısaca En ince yaya uygulanan
uzar. Bu da dinamo- “N” harfi ile gösterilir. kuvvet yayın esneklik belirtilir.
metrenin üzerinde özelliğinin kaybolmasına Dinamometrelerin ölçebileceği
uzama miktarını sebep olabilir. kuvvet değeri kullanılan yayın
gösteren değer olur. Yaya aşırı büyük bir kuv- cinsine, kalınlığına, boyuna bağ-
Son durumda bu vet uygulandığında yay lıdır.
değer okunarak sarmalı bozulur ve tekrar
cismin dinamo- eski haline gelmez. Bu
metreye uygulamış Cismin ağırlığını durumda yaylara uygu-
olduğu kuvveti bulmuş 10 ya da kuvvetini lanan kuvvetler ortadan
oluruz. Dinamomet- gösterir. kalktığında yaylar eski
relerde farklı kalınlık hâline dönemez.
ve uzunlukta yaylar
kullanılabilir.

m

Basit
Dinamometrenin dinamometre
ölçebileceği ara- Büyük kuvvetleri
lık 20 N - 70 N ölçerken kalın yaylı
arasındadır. dinamometreler
kullanılır. Dijital
20 20 N’dan daha
30 az bir kuvvet dinamometre
40
50 uygulanırsa ölçüm
60 gerçekleşmez.
70
70 N’dan
daha büyük bir Hassas ölçümlerde
kuvvet uygulanırsa kolay esneyebilen ince
yayın esneklik yaylı dinamometreler Analog
özelliği bozulur.
kullanılır. dinamometre

4 5. Sınıf Fen Bilimleri