Page 35 - 5. Sınıf Süreç Odaklı Fen Bilimleri Fasikül-1
P. 35
Ünite 2: Kuvveti Tanıyalım HIZLI BAKIŞ
KUVVET VE KUVVETİN ÖLÇÜLMESİ
Kuvvetin Özellikleri ve Ölçülmesi
Hareket Yazı yazarken, makasla kağıdı keserken, çekmeceyi açarken, topa vururken,
eden bir hamur yoğururken, kuvvetin farklı etkilerinden faydalanırız.
cismi yavaş- Hareket eden Kuvvet bazen bir cismin bulunduğu yeri bazen de şeklini değiştirir.
Cisimlerin latabilir. bir cismi
şekillerini durdurabilir. Bir süngere uyguladığımız kuvvet ortadan kaldırıldığında sünger eski şek-
lini alabilirken kırdığımız cam bardak eski şeklini alamaz.
değiştirebilir.
Kuvvetin Cisimler arasında fiziksel temas sonucu ortaya çıkan kuvvetlere temas
Duran bir Özellikleri gerektiren kuvvetler denir.
cismi hareket Masanın üstündeki bir kitabı elimizle itmek veya çekmek için kitapla, yürüye-
ettirebilir. Hareket bilmemiz için yerle, bayrağın direkte dalgalanması için rüzgârla temas etmesi
gerekir.
eden bir cismi Fiziksel temas olmaksızın cisimleri hareket ettirebilen kuvvetlere temas
Hareket
hızlandırabilir.
eden bir cis-
gerektirmeyen kuvvetler denir.
min yönünü
değiştirebilir.
Mıknatısın iğneleri çekmesi (manyetik kuvvet), elimizdeki bir topu bırak-
tığımızda yere düşmesi (yer çekimi kuvveti), yün kazağa sürtülen plastik
bir tarağın küçük kağıt parçalarını çekmesi (elektriksel kuvvet) temas
gerektirmeyen kuvvetlerdir.
Cisimlere uygulanan kuvvetin Dinamometrenin Bu yaylar esnek cisimlerdir. Çünkü
büyüklüğünü ölçmeye yarayan tutulduğu yer esnek cisimlerin üzerine bir kuvvet
araçlara dinamometre denir. 0 uygulandığında cismin şeklini değiş-
10 tirirken kuvvet ortadan kalktığında
Dinamometre günlük hayatta 20 tekrar eski hâline döner.
yaylı kantar olarak bilinir. 30 Uzayabilen sarmal yay
40 Dinamometrelerde uygulanan kuvvet
Dinamometrelerdeki en önemli 50 yayın uzamasına neden olur.
madde sarmal yaydır. Cismin asıldığı yer
Kuvvet ne kadar fazla ise yaydaki
uzama miktarı da o kadar fazla
Cismin ağırlığını ölçer çünkü olur.
ağırlık da bir kuvvettir.
Dinamometrelerde kullanılan esnek Bu göstergelerin her bir bölmesi
cisimlerin belirli bir esneme sınırı belirli bir kuvvet değerini ölçer.
vardır. Kalın yayların esneme sınırı
ince yaylardan fazladır. Dinamometre ile bir cismin kuvveti
ölçülmeye çalışıldığında yay gerilir ve
Dinamometrelerde ölçüm yapmak denge konumuna geldiğinde dış kısım-
için eşit bölmelendirilmiş ölçüm daki değer okunarak uygulanan kuv-
çubuğu veya gösterge bulunur. vet ölçülür.
5. Sınıf Fen Bilimleri 3
