Page 57 - 11_esit_agirlik_sozel_tum_dersler_soru

FELSEFE 327

7. Empedokles’te arkhe, tek bir maddeden değil dört
5 ve 6. soruları aşağıdaki parçaya göre
cevaplayınız. ana maddeden oluşur: su, toprak, hava ve ateş.
Empedokles, çok yönlü bir filozoftur ve özellikle bi-
yoloji ve psikoloji alanlarında çalışmalar yapmıştır.
Benzetmeye göre ışığa açılan, uzun bir girişi olan Kendinden önceki doğa filozoflarının arkhe anla-
yer altı mağarasının en dibindeki insanlar, çocukluk- yışlarını sentezlemiştir. Arkhe’nin tek bir varlık ya
larından beri ayaklarından ve boyunlarından zincire da madde olmadığını dörtlü bir yapısı olduğunu
vurulmuş olarak hareketsiz bir şekilde oturmakta ve söyler. Bu varlıklar kendinden önceki düşünürlerin
yalnızca önlerini görebilmektedirler. Onların arkasın- de tek tek vurguladığı hava, su, toprak ve ateştir.
da, yüksekte bir yerde bir ateş yanmakta ve ateşle bu Bu varlıkların tek başlarına arkhe olduğu düşün-
insanlar ya da mahkûmlar arasındaki yolda, küçük bir cesini ilk ortaya atan Empedokles değildir. Ancak
duvar ya da perde bulunmaktadır. Duvar ya da perde- bunların birleşip dörtlü bir arkhe yapısı oluşturdu-
nin arkasında ise konuşan, ellerinde türlü türlü araçlar, ğunu ilk söyleyen Empedokles olmuştur. Kendin-
taştan ya da tahtadan yapılmış insana, hayvana ve den başka bir şeye indirgenemeyen ve hareketsiz
EDİTÖR YAYINEVİ
daha başka şeylere benzer kuklalar taşıyan insanlar olan bu ana maddeleri hareket ettiren dış bir gücün
geçmektedir. Mağaranın dibinde oturan mahkûmlar olması gerektiğini söyler. Bu güç, sevgi ve nefrettir.
yalnızca ateşin aydınlığıyla perdeden duvara vuran Tözler değişmez ancak farklı oranlarda bir araya
gölgeleri görebilmektedirler. Ellerinden, ayaklarından gelerek farklı varlıkların oluşumunu gerçekleştirir.
ve boyunlarından zincire vurulmuş, hiçbir şekilde kı- Sevgi birleştirici, nefret ise ayırıcı ilkedir.
mıldamayan bu mahkûmlar, mağaranın duvarındaki
gölgeleri duvara gölgesi vuran nesnelerle karıştırmak- Parçadan Empedokles’in düşünce yapısıyla il-
ta, perdenin arkasından yankılanan seslerin duvardaki gili aşağıdakilerin hangisine ulaşılabilir?
gölgelerden geldiğine inanmaktadırlar. Bu mahkûm- A) Kendinden önceki düşünürlerin düşüncelerini
ların sahip oldukları bilgi, onların gözleriyle ve kulak- birleştiren eklektik bir yapıdadır.
larıyla kazandıkları duyusal bilgidir ve bu görsel bilgi
duvardaki gölgelerin yani görünüşlerin bilgisidir. B) Kendinden önceki düşünürlerden bağımsız ve
özgün bir düşünce üretmiştir.
C) Varlığın değişken bir yapıda ve tekil bir arkhesi
olması gerektiğini savunmuştur.
5. Parçaya göre insan duyu verileri için aşağıda- D) Bütün arkhe düşüncelerinin temelinde Tanrı
kilerden hangisi söylenebilir? fikrinin olduğunu savunmuştur.
A) Varlığa gerçekliğini değil onun yansımasına ait E) Arkhe’nin maddeden bağımsız soyut bir yapısı
veriler sağlar. olması gerektiğini savunmuştur.

B) İnsana varlıkla ilgili çoğunlukla doğru bilgiler
sağlar.
C) İnsana varlığın ve eşyanın hakikatiyle ilgili ke-
sin bilgiler verir. 8. Öfkelenmek, para vermek ve harcamak herkesin
yapabileceği kolay bir şeydir ama bunların kime, ne
D) İnsandan insana değişen subjektif bilgiler sağ- kadar, ne zaman, niçin, nasıl yapılacağı ne herke-
lar. sin bileceği bir şey ne de kolaydır. Bunları iyi yap-
E) Bilimsel ve felsefi bilgilere temel olacak doğru- manın ender, övülesi, güzel bir şey olmasının ne-
lar üretir. deni de budur. Bunun için Kalypso’nun öğütlediği
gibi ortayı arayanın önce ona daha karşıt olandan
uzak kalması gerekiyor. Bu nedenle erdemli olmak
6. Parçaya göre varlıkların gerçekliği ve görü- güç iştir. Her şeyde ortayı bulmak zor iştir.
nüşüyle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine Parçada anlatılanlar hangi düşünür ve düşün-
ulaşılabilir? celeriyle uygunluk göstermektedir?
A) Gerçeklik ve görünüş birbirinin aynısıdır. A) Sokrates’in bilgiye dayalı ahlakı
B) Görünüş gerçekliği eksik yansıtır. B) Aristoteles’in altın oran ahlakı
C) Gerçekliğe görünüşten ulaşılır. C) Platon’un iyi ideası ahlakı
D) Görünüş gerçeklikten ortaya çıkar. D) Sofistlerin nihilist ahlakı

E) Gerçeklik ve görünüş ilişkisizdir. E) Protagoras’ın görecelilik ahlakı