Page 8 - Yurt Dışında Görevlendirilecek Öğretmenleri Seçme Sınavı Konu Anlatımlı

TÜRK EDEBİYATI

GÜZEL SANATLAR VE 2. ÜNİTE

EDEBİYAT 1. BÖLÜM

DATA YAYINLARI
1. GÜZEL SANATLAR İÇİNDE EDEBİYATIN YERİ Ɖ Sanatta amaç estetik haz uyandırmak, zanaatta
maddi anlamda faydalı olmaktır.
Ɖ İnsanoğlu idealize ettiği güzelliği yansıtma çabasın- Sanat eseri biriciktir. Zanaat eserlerinin benzerleri
dadır. Güzelliğin peşinde olan insanoğlu, bunu ger- Ɖ
çekleştirmek için güzel sanatlardan yararlanır. vardır.

Ɖ İşte insanoğlunun duygusunu ve tasarısını estetik
oluşturma düşüncesiyle ortaya koyduğu yöntemlere 2. EDEBİYAT VE DİĞER BİLİM DALLARI
sanat denir. Bu düşünceyle oluşturulan eserlere de Ɖ İnsanoğlu dil aracılığıyla iletişim kurar. Dolayısıyla
sanat eseri denir. insanlar ister farkında olsun ister olmasın gündelik

Ɖ İnsanın olduğu her yerde sanat vardır. Dolayısıyla hayatın içinde edebiyatla bir şekilde irtibat hâlindedir.
sanat, toplumun içinde olduğu sürece bir anlam ifade Ɖ İnsanın hayatını kuşatan her şey, dikkat edilirse, ede-
eder. biyatın da konusunu oluşturur. Buradan hareketle

Ɖ Edebiyat, resim, müzik, heykel, tiyatro gibi sanat insanı ilgilendiren her şeyin edebiyatın ilgi alanına
dalları insanlarda estetik bir duygu oluşturmak için girdiğini söyleyebiliriz.
ortaya konulduğundan bunlara güzel sanatlar adı Ɖ İnsanoğlunun dolaylı ya da doğrudan; felsefe, tarih,
verilmiştir. coğrafya, psikoloji, sosyoloji, folklor gibi bilim dalla-

Ɖ Bir sanat ortaya koyulurken; sese, söze, harekete, rıyla ilişkisi vardır. Bunun yanında matematik, fizik,
maddeye farklı anlamlar yüklenir. Bu anlamları yükle- kimya biyoloji gibi bilim dallarını ihtiyacı ölçüsünde
yen insanın amacı, güzele ulaşmak veya güzel olanı kullanır. Edebiyatın konusu da insan olunca, insanın
meydana getirmektir. Sanatçı, sanatı icra ederken ilgi alanına giren her şey dolayısıyla edebiyatı da ilgi-
kendi sanatına has bazı malzemeler kullanır. Güzel lendirir.
sanatlar işte bu malzemelere göre sınıflandırılır.
Ɖ Edebiyatın en çok ilişki içinde olduğu bilim dallarına
kısaca göz atalım:
GÜZEL SANATLARIN SINIFLANDIRILMASI
Felsefe: Felsefe biliminde fikir ve düşünce önemli-
İşitsel (Fonetik) sanatlar: Bu sanat dalının ana mal- dir. Edebî eserlerde de fikir ve düşünceler sanatsal bir
zemesi dil ve sestir. Dolayısıyla ses ve dille yapılan bir üslupla karşılığını bulur.
sanattır. Edebiyat ve müzik bu gruba girer. Tarih: Edebî eserlerde, tarihi olaylar ve gelişmeler
Görsel (Plastik) sanatlar: Bu sanat dalında daha çok önemli bir yer tutar.
maddeye şekil verme söz konusudur. İnsanın görme Coğrafya: Özellikle roman, hikâye gibi olay çevresinde
duyusuna hitap eder. Mimari, heykel, resim, hat, tezhip, oluşan edebî metinlerde olayın geçtiği, kahramanın
minyatür, kabartma bu gruba girer. yaşadığı mekân ve çevre önemli bir yer tutar.
Dramatik (Ritmik) sanatlar: Bu sanat dalında hare- Psikoloji: Yaratıcı, edebî eser oluştururken içinde
ketlere şekil verme söz konusudur. İnsan katılımda ve bulunduğu psikolojik durumu eserine yansıtır. Ayrıca
sunumda bulunur. Tiyatro, dans, sinema, bale, opera bu roman, hikâye vb. olay çevresinde oluşan metinlerde
gruba girer. kahramanların psikolojik durumu üzerinde durulur.
o ZANAAT Sosyoloji: Edebî eserler ortaya çıktığı toplumun yapısı
ve zihniyetini yansıtır.
İnsanın günlük yaşamındaki ihtiyaçlarını karşılamak
amacıyla ve usta - çırak ilişkisi içinde gelişen işlerdir. Folklor: Toplum hayatında önemli bir yeri olan örf ve
Amacı faydalı olmaktır. El becerisine dayanır. Malzeme- adetler edebî eserlerde önemli bir yere sahiptir.
leri taş, toprak, metal, deri, ahşap, cam benzeri şeylerdir.

o SANAT - ZANAAT FARKI 3. DİLİN İNSAN VE TOPLUM
HAYATINDAKİ YERİ VE ÖNEMİ
Ɖ Zanaatkârın maddi beklentisi varken, sanatkârın
böyle bir beklentisi yoktur. Ɖ Dil, insanın en önemli iletişim aracıdır.
Ɖ Sanatta yetenek, zanaatta beceri söz konusudur. Ɖ Dil, insanın gelişme göstermesiyle ilerler. Bundan
dolayı dil, canlı bir varlıktır.