Page 20 - Yurt Dışında Görevlendirilecek Öğretmenleri Seçme Sınavı Konu Anlatımlı

TÜRKLERİN BİLİM,SANAT VE 9.

MEDENİYETE KATKILARI ÜNİTE

Ɖ DATA YAYINLARI
kültürden yazılı kültüre geçiş için de önemli bir adım-
İLK TÜRK DEVLETLERİ DÖNEMİ dır.
Ɖ Uygurlar Dönemi’nde yerleşik hayat önem kazanmış,
Eğitim diğer kültürlerle de etkileşim artmış, örgün eğitim
yerleşmeye başlamıştır.
Ɖ İlk Türk devletlerinin yaşam biçimleri, onların eğitim Ɖ Uygurlar kalem ve fırça kullanarak birçok kitap yaz-
anlayışlarını ve eğitim uygulamalarını şekillendirdi.
mıştır.
Ɖ İlk Türk devletlerinde verilen eğitimde töre önemli bir
yere sahipti. Bilim
Ɖ Aileler çocukların ve gençlerin sosyalleşmeleri için
özel çaba sarf edildi. Ɖ Hunlarda verilen önemli eğitimlerden biri de savaş
araç ve gereçlerinin yapılmasıyla ilgilidir.
Ɖ Toplumun eğitimi için şiirler, destanlar ve atasözleri
derlendi. Ɖ Hunlar kap kacak yapımı, dokumacılık, ağaç oymacı-
lığı, süsleme sanatları, demir işlemeciliği ve bitki kök-
Ɖ Derlenen bu ürünler ozanlar aracılığı ile nesilden lerinden kumaş boyası yapılması gibi işleri başarıyla
nesile aktarıldı.
gerçekleştirmişlerdir.
Ɖ Oğuz Kağan Destanı’nda insanların hayatı, mevsim- Ɖ Hunlar hayvan hastalıklarını misk otuyla dağlama
ler ve ülkelerle ilgili bilgiler yer aldı. yapıp tedavi etmeye çalışmıştılar.

Ɖ Manas Destanı’nda insanların kullandıkları aletler ve Bu durum hayvan hastalıkları gibi konularda bilgi
silahların yanında, hayvan hastalıkları ve insanların Ɖ sahibi olduklarını göstermektedir.
anatomik yapılarıyla ilgili bilgiler verildi.
Ɖ Kök Türkler; demirin işlenmesi, savaş araç ve gereç-
Ɖ Ergenekon Destanı’nda demirin nasıl eritildiği anla- lerinin yapılması, ok ve yay yapımı, yün ve iplik doku-
tıldı. macılığı ve pamuktan kâğıt yapımı gibi zanaatsal

Ɖ Türklerin geçtiği coğrafyalarda yazıtlara rastlanması alanlarda geliştiler.
tabak, çanak, yüzük, küpe, kemer tokası ve kemik Bu döneme ait pulluk ve kürek gibi aletlere rastlan-
eşyalar gibi günlük kullanılan malzemelerde yazıla- Ɖ ması, sert çelik ve yumuşak çelikten bahsedilmesi,
rın bulunması, Türklerde halk arasında da okuma ve Kök Türklerde demir işlemeciliğinin ileri bir düzeyde
yazmanın yaygın olduğunun göstergesidir. olduğunu göstermektedir.
Ɖ Türklerin eğitim anlayışında ahlak, terbiye, iyilik, Ɖ Uygurlar araç gereç yapımı, gelişmiş şehir yapılan-
cömertlik, sorumluluk ve bilgelik gibi değerler ön ması, çiçek hastalığına karşı geliştirilen aşı vb. alan-
plana çıkmıştır. lardaki çalışmalar sayesinde bilimsel açıdan önemli
Ɖ Alp insan olmaya büyük önem verilmiş, alp insan ola- bir noktaya ulaşmıştır.
bilmek bir erdem olarak kabul edilmiştir.
Ɖ Uygurlar bakır oksit, nişadır ve boraks kullanacak
Ɖ Ata binme, ok atma ve kılıç kalkan kullanma gibi eği- kadar ilerlemiş, bakırcılık ve kuyumculukta da ileri bir
timler, çocuk yaşlardan itibaren disiplinli bir şekilde seviyeye ulaşmışlardır.
verilirdi.
Ɖ Uygurlar tıbbî konularda oldukça önemli gelişmeler
Silah kullanabilme gücüne sahip olan herkes, savaş sağlamış sarımsak ve soğanı ilaç yapımında sıkça
araç ve gereçlerini kullanma eğitimi alırdı. kullanmışlardır.
Ɖ Kök Türklerin eğitim açısından Türk tarihine yaptık- Ɖ Türklerin bilimsel alandaki çalışmalarına genel ola-
ları en önemli katkı, 38 harften oluşan bir alfabeyi rak bakıldığında otaçı ve emçi denilen hekimlerin
kullanıp günümüze kadar gelen Orhun Yazıtları’nı görev yaptıkları görülür.
bırakmış olmalarıdır.
Ɖ Uygurlar matbaacılığı bildikleri için tahta kalıpları kul-
Ɖ Orhun Yazıtları, Türk tarihine ait bilinen ilk yazılı eser lanarak baskı yapmışlardır.
olması açısından önemlidir. Ɖ Mabetlerinde kütüphaneler bulunan Uygurlarda
Ɖ Türk milletine hitaben yazılan bu yazıtlar Türk milli eserler ilk zamanlarda tomar şeklindeki kâğıtlara
tarihi ve Türk eğitim tarihi açısından büyük önem yazılırken ilerleyen zamanlarda günümüze benzer
taşımaktadır. Orhun Yazıtları, destanlar gibi sözlü kitap şekilleriyle yazılmıştır.