Page 19 - fen-ve-muhendislik-bilimleri-icin-meslek-etigi

Meslek Etiği 57

4 ETİK VE TOPLUM İLİŞKİSİ

Ya olduğun gibi görün ya da göründüğün gibi ol.
Mevlana Celaleddin-i Rumi (1207-1273)

4.1. Giriş
Etik, en üstün ve kutsal değerler olan ahlak, hukuk ve dini değerleri temel
alan belirleyici bir olgu olup, kişinin veya çalışanların davranışlarına temel teşkil eden
ahlak ilkelerinin tümü olmaktadır. Yönetsel alanda etik olgusu ise, doğru eylem ve
işlemlere ulaşmak için gerekli olan ilke ve standartların ifadesi olmaktadır [3]. Gerek
toplumsal yaşam gerekse iş hayatının işleyişi belirli kurallara bağlanmıştır. Bu
kuralların temelini oluşturan en önemli unsurlarından biri de toplumun temel ahlak
anlayışıdır. İş hayatındaki tüm ilişkiler belli bir etik anlayışına dayanmalıdır. Gelişmiş
ülkelerde artık kurumsallaşmış olan uygulamalı etik yaklaşımı, ülkemizde de ele
alınmaktadır.
Etik, kişiyi ahlaki olarak görülen eylemi yapmaya zorlamaz; sadece eylem
yapma iradesini ahlaki açıdan belirlemesinde yardımcı olur. Kişi, uygulamada ahlaki
açıdan yapılması gereken davranışı reddedebilir, hatta sonuçta ahlaka aykırı
davranabilir. İnsan özgürlüğü, sadece iyi olanı yapma özgürlüğü değildir; kötülük
yapma özgürlüğü olarak da ortaya çıkabilir.
Etik sözcüğü, giderek canlanan bir ilgi ile son yılların moda sözcükleri
arasında yer almaktadır. 2000 yılın başında gelişmiş batı toplumu insanının en
belirgin kişilik özelliklerinin belirlenmesine yönelik bir ankette sıralama şu şekildeydi:
• Dakik
• Dürüst
• Sorumluluk sahibi
• Çalışma şevki olan
• Kural ve yasalara saygılı
• Kesin etik değerlere sahip
• Büyük işler yapma isteği olan
• Diğer yurttaşların haklarına saygılı
Bu sıralamada yer alan ilk beş özellik, hepimizin günlük yaşamımızda
eksikliğini sürekli hissettiğimiz ve yakındığımız değerlerdir ve doğrudan etik ile
ilgilidir. Günümüzde ise etik değerler, gelişmiş ve modern toplumların en ön planda
tuttukları temel nitelikler olarak belirginleşmektedir. İçinde bulunduğumuz yeniçağda
etkili olan felsefi disiplin ise epistemolojidir. “Her şeyin ölçüsü akıl ve bilgidir”
düşüncesi ile ifade edilen ampirizm ve rasyonalizm akımlarının etkili olduğu bu çağ
insanlık için felsefi anlamda bir aydınlanma çağı olarak da nitelendirilmektedir.
Geleceğin mühendislerinin bilim ve teknolojinin ve mühendislik etkinliklerinin
topluma olan etkilerini, mühendislerin bu etkilerden doğan kişisel sorumluluklarını,
kararlarında başvurdukları değerleri ve etik ikilemleri tanımaları gerekmektedir. Bu
nedenle etik değerler, gelişmiş ve modern toplumların en ön planda tuttukları temel
nitelikler olarak belirginleşmektedir.